Συνέντευξη του προέδρου του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων Ανδρέα Καραμπίνη
στο Health Daily
HD: Είναι γνωστό ότι η δωρεά οργάνων στην Ελλάδα απέχει από το να χαρακτηριστεί ικανοποιητική. Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποια στοιχεία ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί;
Πράγματι o αριθμός αποβιωσάντων δοτών οργάνων στην Ελλάδα απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δηλαδή, στην Ελλάδα αξιοποιούνται ετησίως προς μεταμόσχευση όργανα από 50 περίπου δότες. Την ίδια στιγμή, σε χώρες αντίστοιχες πληθυσμιακά και οικονομικά με εμάς, με αναπτυγμένα όμως συστήματα μεταμοσχεύσεων, όπως η Πορτογαλία, αξιοποιούνται 350 δότες που αποδίδουν πάνω από 800 μεταμοσχεύσεις ετησίως, ενώ στην Ελλάδα κάνουμε μετά βίας περί τις 120. Έχουμε υπολογίσει ότι με ορισμένες μεταρρυθμίσεις στο ελληνικό σύστημα μεταμοσχεύσεων και χωρίς ιδιαίτερο κόστος, η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιεί όργανα από τουλάχιστον 200 δότες οργάνων ετησίως. Αυτό όμως θα προϋπέθετε και επαρκείς Μονάδες Μεταμοσχεύσεων, ενώ οι υπάρχουσες, μετά βίας επαρκούν για 100 δότες οργάνων.
HD: Ποια τα πιο συνήθη αιτήματα για μεταμοσχεύσεις και ποια η απόκλιση μεταξύ διαθέσιμων μοσχευμάτων, με όποια διαθέσιμα στοιχεία υπάρχουν.
Αυτή τη στιγμή σε αναμονή για νεφρικό μόσχευμα είναι 1200 νεφροπαθείς, για ήπαρ 150 ασθενείς, ενώ για καρδιά 40. Από αυτούς προβλέπεται να μεταμοσχευτούν μέσα στο χρόνο 100 νεφροπαθείς, 20-30 ηπατοπαθείς και 10-12 ασθενείς με καρδιά. Τη στιγμή που με 200 δότες θα εξυπηρετούσαμε το 1/3 των νεφροπαθών, την πλειονότητα των ηπατοπαθών και θα εξαντλούσαμε τη λίστα της καρδιάς.
Ωνάσειο Εθνικό Μεταμοσχευτικό Κέντρο (ΩΕΜΕΚ)
HD: Ποιο είναι το σημαντικότερο βήμα που έχει γίνει στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια από την πλευρά της Πολιτείας;
Η Πολιτεία όπως και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχουν υποστηρίξει σημαντικά τον τομέα των μεταμοσχεύσεων, παρά τη δύσκολη δημοσιονομική περίοδο που διανύουμε. Υποστήριξη που μέσα από την αναδιοργάνωση του χώρου, θα έχει αποτελέσματα μέσα στην επόμενη 5ετία και κύριο στόχο τις καλύτερες υπηρεσίες υγείας στον Έλληνα πολίτη, που χρήζει ή έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση. Το πρώτο μεγάλο βήμα πάντως έγινε και αφορά στις υποδομές με ένα εξαιρετικό παράδειγμα σύμπραξης δημόσιου με ιδιωτικού τομέα: είναι η θεσμοθέτηση της δημιουργίας του Ωνασείου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου (ΩΕΜΕΚ), με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Ενός κέντρου που θα έπρεπε να έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα εδώ και 30 χρόνια. Από εκεί και πέρα, εξίσου σημαντική είναι η ένταξη στον στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας, έργου, που χρηματοδοτείται από το ΈΣΠΑ, και έχει σκοπό τη δημιουργία του απαιτούμενου από την Ε.Ε. πλαισίου ποιότητας, ασφάλειας και βιοεπαγρύπνησης στον τομέα των μεταμοσχεύσεων οργάνων, ιστών και κυττάρων. Επίσης, η πρόσφατη δημιουργία θεσμικού πλαισίου στον τομέα των Ιστών και Κυττάρων προς μεταμόσχευση, που οργανώνει σημαντικά και διασφαλίζει τον δύσκολο αυτόν τομέα. Ακόμα ένα σημαντικό βήμα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων είναι η επικείμενη αδειοδότηση του Προγράμματος μεταμοσχεύσεων πνευμόνων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, που θα καλύψει ένα μεγάλο κενό του μεταμοσχευτικού προγράμματος της χώρας. Τέλος, θα πρέπει να αναφερθώ και στην ενίσχυση του ΕΟΜ οικονομικά, αλλά και με προσωπικό, αν και εποχιακό, που λειτουργούσε δύο δεκαετίες τώρα με προσωπικό ασφαλείας.
Η Ελλάδα δεν έχει επαρκείς υποδομές για μεταμοσχεύσεις
HD: Υπάρχουν δημόσια νοσοκομεία και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό στην Ελλάδα για να πραγματοποιηθούν τέτοιου είδους διαδικασίες;
Στην Ελλάδα έχουμε εξαιρετικούς ιατρούς, χειρουργούς και παθολόγους, εξειδικευμένους στον τομέα των μεταμοσχεύσεων. Δυστυχώς όμως το νεότερο επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας διαπρέπει σε μεταμοσχευτικά κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής. Διότι ποτέ έως τώρα στην Ελλάδα δεν δημιουργήθηκαν επαρκείς υποδομές που να μπορούν να υποστηρίξουν ποιοτικά και ποσοτικά επαρκώς τις μεταμοσχεύσεις. Οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα πραγματοποιούνταν με την υπέρβαση και την αυταπάρνηση μιας επιστημονικής κοινότητας ιατρών, ανοσολόγων, βιολόγων, συντονιστών μεταμοσχεύσεων, που έχει έρθει η ώρα να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους σε ένα αναβαθμισμένο και επαρκές πλαίσιο μεταμοσχεύσεων.
HD: Τι θα αλλάξει με τη λειτουργία του Ωνασείου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου (Ω.Ε.ΜΕ.Κ.);
Το Ω.Ε.ΜΕ.Κ. αναμένεται να αλλάξει το τοπίο της Υγείας στη χώρα. Για την υλοποίηση του έργου αυτού, το Ίδρυμα Ωνάση, που θα χρηματοδοτήσει το όλο εγχείρημα, συνεργάστηκε συστηματικά τόσο με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων και την Πολιτεία, όσο και με τη διοίκηση του Ωνασείου. Στόχος να δημιουργηθεί ένα εθνικό κέντρο ιατρικής καινοτομίας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων ενηλίκων και παίδων, που θα αποτελέσει τον καταλύτη για την ανάπτυξη της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας στη χώρα, καθώς θα στηρίζει τις υπάρχουσες μονάδες, δημιουργώντας ένα δίκτυο μεταμοσχεύσεων πανελλαδικά. Θα διαθέτει την πρώτη αυτόνομη παιδιατρική μεταμοσχευτική κλινική για παιδιά, το Ωνάσειο Παίδων, που θα προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και στην Παιδοκαρδιολογία και Παιδοκαρδιουχειρουργική, περιορίζοντας έτσι την ανάγκη μετάβασής τους στο εξωτερικό. Οι υπερσύγχρονες υποδομές, η τεχνολογία αιχμής, το εξειδικευμένο προσωπικό και η συνεργασία με άλλα κέντρα μεταμοσχεύσεων θα δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για κάθε ασθενή, ακόμη και τον ανασφάλιστο. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε την ολιστική συνεισφορά του Ιδρύματος Ωνάση στον τομέα αυτό καθώς, και στηρίζει μέσα από το Πρόγραμμα Υποτροφιών του τους Έλληνες γιατρούς και νοσηλευτές πάνω στη μεταμοσχευτική χειρουργική, ώστε να μπορέσει το ιατρό μας προσωπικό να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του μέλλοντος, αλλά και θα συνδράμει σε συνεργασία με τον ΕΟΜ στην κατανόηση και διάδοση της σημασίας και της ουσίας της Δωρεάς Οργάνων μέσα από καμπάνιες και παράλληλες δράσεις.
HD: Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας για να διαφοροποιηθεί η νοοτροπία του Έλληνα όσον αφορά τη δωρεά οργάνων;
Η θεσμός της Δωρεάς Οργάνων έχει ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία από το 1985, από τότε που ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειες οργάνωσης του συστήματος. Εκ τότε, άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο συστηματικά, η ιδέα της Δωρεάς Οργάνων έχει καλλιεργηθεί στη συνείδηση του κόσμου. Όλες οι έρευνες συνηγορούν στο ότι ο Έλληνας είναι υπέρ της δωρεάς και έχει ψηλά στο σύστημα αξιών του την έννοια της προσφοράς στον συνάνθρωπο. Αυτό που τον κάνει διστακτικό είναι η εμπιστοσύνη του στο σύστημα γενικότερα. Εμείς αυτό που βλέπουμε καθημερινά μέσα από τη δουλειά μας στον ΕΟΜ είναι ότι ο συγγενής θα συναινέσει στη δωρεά των οργάνων του αποβιώσαντα οικείου του, άμα μείνει ευχαριστημένος από τη νοσηλεία και τη φροντίδα του ανθρώπου του. Άμα θεωρήσει ότι έγινε κάθε δυνατή προσπάθεια για να σωθεί. Θα απαλύνει τον πόνο του βοηθώντας άλλους ανθρώπους. Άλλωστε και το μήνυμα πανευρωπαϊκά είναι ότι ο κόσμος έχει πλέον αγκαλιάσει τη Δωρεά Οργάνων. Είναι καιρός και τα συστήματα υγείας και οι άνθρωποι που συμμετέχουν με κάθε τρόπο σε αυτά, γιατροί, ασθενείς, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, όλοι, να αγκαλιάσουν τη Δωρεά και να την αναδείξουν ως κορωνίδα τους και σύμβολο μιας υπέρβασης που δεν αποτελεί την εξαίρεση, αλλά που εντάσσεται στην καθημερινή τους πρακτική.
Η Δωρεά και η Μεταμόσχευση Οργάνων δεν έχει σύνορα.
HD: Ποια η διαφορά μεταξύ «δωρητή» και «δότη» οργάνων;
«Δότης» οργάνων, είναι ο αποβιώσας, που κατόπιν της διαπίστωσης του θανάτου του με εγκεφαλικά κριτήρια, προσφέρει τα όργανά του προς μεταμόσχευση. «Δωρητής» είναι ο δηλών εν ζωή της πρόθεσης του να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του μετά τον θάνατό μέσω της δωρεάς των οργάνων του. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες κάποιος να χρειαστεί μεταμόσχευση κάποιου οργάνου για να συνεχίσει να ζει, παρά να καταλήξει υπό συνθήκες εγκεφαλικού θανάτου και να γίνει δότης οργάνων. Ενημερώστε τον κόσμο ότι μπορεί μπαίνοντας στο www.eom.gr να αποκτήσει την κάρτα δωρητή.
HD: Υπάρχει συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών στον τομέα των μεταμοσχεύσεων και σε τι ακριβώς αποσκοπεί;
Η Δωρεά και η Μεταμόσχευση Οργάνων δεν έχει σύνορα. Ένας Έλληνας δότης χαρίζει ζωή σε έναν Ιταλό π.χ. και ένας Αυστριακός σε έναν Έλληνα. Υπάρχει συνεργασία μεταξύ των αντίστοιχων ΕΟΜ των ευρωπαϊκών χωρών. Όταν ένα είδος μεταμόσχευσης δεν πραγματοποιείται σε μια χώρα, τότε μέσω διακρατικής συμφωνίας, παραπέμπει τους υποψηφίους της σε λίστα άλλης χώρας, με την προϋπόθεση τα αντίστοιχα όργανα από εγχώριους δότες να δίδονται κατά προτεραιότητα στη χώρα που εξυπηρετεί τους ασθενείς της. Κάπως έτσι λειτουργεί για μια 10ετία τώρα η μεταμόσχευση πνεύμονα σε Έλληνες ασθενείς στη Βιέννη της Αυστρίας. Το αντίστοιχο γίνεται με την Ιταλία για τα επείγοντα ηπατικά μοσχεύματα καθώς και για τα παιδιατρικά ήπατος και καρδιάς. Ευελπιστούμε ότι σύντομα με την έναρξη της πραγματοποίησης μεταμοσχεύσεων πνευμόνων στο Ωνάσειο και τη δημιουργία του ΩΕΜΕΚ θα έχουμε τη δυνατότητα να εξυπηρετούμε Έλληνες, αλλά και ξένους ασθενείς στη χώρα μας.
Πηγή: Ηλεκτρονικό περιοδικό «Health daily»
