Γράφει η Άννα Καραβάρη
Ποιες είναι οι “τακτικές” των διακινητών; Πόσο ενημερωμένη είναι η ελληνική κοινωνία; Πόσο συχνό φαινόμενο είναι το trafficking για τα ελληνικά δεδομένα; Η Γεωργία Ταβλάκη, Hotline Coordinator του οργανισμού Α21, λύνει τις απορίες μας
Πριν λίγο καιρό, η ιστορία μιας γυναίκας-θύμα sex trafficking από το Καμερούν, φρέσκαρε τη μνήμη μας και τόνωσε τα αντανακλαστικά μας για τη σύγχρονη δουλειά. Το human trafficking, μια μορφή του οποίου είναι και το sex trafficking, αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη εγκληματική βιομηχανία στον κόσμο. Δεν αποτελεί θολό σημείο άλλων χωρών, μα ακουμπά και την Ελλάδα, στην οποία άτομα πέφτουν θύματα εξαναγκαστικής εργασίας, σε μια άτυπη ομηρία, από άτομα “υπεράνω πάσης υποψίας”. Σε διπλανά διαμερίσματα, από άτομα που ενδεχομένως συναντάμε καθημερινά παίρνοντας τον καφέ μας. Ας μην ξεχνάμε την υπόθεση της κοπέλας στην Ηλιούπολη, η οποία σώθηκε από μια σερβιτόρα η οποία δεν αγνόησε τα σημάδια και το ένστικτό της.
Ο ΜΚΟ Α21, σε άμεση συνεργασία με τη γραμμή 1109, είναι ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός και μη κυβερνητικός οργανισμός έχει ως πυρήνα του την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ενημερώνοντας, ταυτοποιώντας και εν τέλει αποκαθιστώντας ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες εμπορίας και trafficking. Μιλήσαμε με τη Γεωργία Ταβλάκη, Hotline Coordinator του Α21 με μια βασική απορία: τι συμβαίνει με το trafficking στην Ελλάδα.
Είναι συχνό το sex trafficking στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα το πρόβλημα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι συχνή πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη Γεωργία Ταβλάκη του Α21, τα θύματα εμπορίας ανθρώπων είναι συνήθως γυναίκες αλλοδαπής καταγωγής. “Έχουμε παρατηρήσει πως το τελευταίο διάστημα τα θύματα προέρχονται συνήθως από χώρες της λατινικής Aμερικής, καθώς και από την ανατολική Ευρώπη”, διευκρινίζει.
Οι “τακτικές” των διακινητών
Στις τελευταίες υποθέσεις που έχουν γίνει γνωστές στην Ελλάδα οι διακινητές είχαν κάτι κοινό: ήταν υπεράνω πάσης υποψίας. Είτε αστυνομικοί, είτε επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες καταστημάτων με είδη πρώτης ανάγκης, άνθρωποι των οποίων η ιδιότητα δεν σε κάνει να υποπτεύεσαι πως είναι ικανοί για κάτι τέτοιο. Αυτό ενδέχεται να είναι, βέβαια, και το δόλωμα.
“Οι διακινητές χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να προσελκύσουν τα πιθανά θύματα ανάλογα με το είδος της εκμετάλλευσης. Τα θύματα προέρχονται συνήθως από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη για εργασία, προκειμένου να στηρίξουν οικονομικά τους εαυτούς τους αλλά και τις οικογένειές τους”, εξηγεί η κα. Ταβλάκη. “Οι διακινητές λοιπόν προσελκύουν τα πιθανά θύματα, υποσχόμενοι νόμιμες επιλογές εργασίας με πολύ καλές αποδοχές και καλύτερες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης σε άλλη χώρα. Παράλληλα, έχουμε συναντήσει αρκετές φορές, οι διακινητές να εκμεταλλεύονται την συναισθηματική κατάσταση των πιθανών θυμάτων, τα οποία μπορεί να έχουν την ανάγκη να αισθανθούν αγάπη και ασφάλεια, και παριστάνουν τους φίλους ή τους συντρόφους τους προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους και στη συνέχεια να τους προωθήσουν στην εκμετάλλευση”, αναφέρει. Το γνωστό ως grooming, που βέβαια στην περίπτωση του sex trafficking, δεν αποκλείει μια γυναίκα να έχει εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο διακίνησης μέσω αρπαγής ή ακόμα και πώλησης από μέλη της οικογένειάς της.
Ο ρόλος των social media
“Το τελευταίο διάστημα, αυτό που παρατηρείται στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι το γεγονός πως τα πιθανά θύματα γνωρίζουν τους διακινητές μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες και κοινωνικά μέσα”, τονίζει η κα. Ταβλάκη. “Η διασύνδεση γίνεται συχνά μέσω φίλων ή ακόμα και άλλων θυμάτων, στα οποία έχουν υποσχεθεί μείωση χρέους σε περίπτωση που προσελκύσουν καινούργια πιθανά θύματα. Τις περισσότερες φορές, τα πιθανά θύματα δεν γνωρίζουν την φύση της εργασίας που πρόκειται να κάνουν και συμφωνούν σε κάποιου άλλου είδους εργασίας που στην πραγματικότητα δεν υφίσταται, είτε γνωρίζουν τη φύση της εργασίας αλλά με ψευδείς υποσχέσεις ανταμοιβής και όρους εργασίας (γεγονός που συνειδητοποιούν όταν φτάνουν στην Ελλάδα).”
Ναι, αλλά οι πελάτες;
Στο άκουσμα μιας υπόθεσης sex trafficking προκύπτει σαν συναισθηματικά φορτισμένος αυτοματισμός η απορία πώς γίνεται ο πελάτης ενός οίκου ανοχής, μιας σεξεργάτριας να μην αντιλαμβάνεται πως η γυναίκα που έχει απέναντί του δεν είναι εκεί από συνειδητή επιλογή και με τη θέλησή της. Η Γεωργία Ταβλάκη υπογραμμίζει πως υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι πελάτες που επισκέπτονται οίκους ανοχής ή studios ή που συναντάνε μια σεξεργάτρια σε δικό τους χώρο, δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν πως το άτομο αυτό πιθανό να εργάζεται παρά τη θέλησή του.
“Οι περισσότεροι πελάτες δυστυχώς δεν είναι ενήμεροι και ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τις ενδείξεις της εμπορίας ανθρώπων και δεν μπορούν να κατανοήσουν πως ορισμένα άτομα που εργάζονται στον χώρο αυτό είναι θύματα. Σε αυτό συμβάλλει σαφώς και το γεγονός πως τα θύματα υφίστανται συχνά σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση καθώς και απειλές για τους εαυτούς τους αλλά και για τις οικογένειές τους από τους διακινητές. Αναγκάζονται έτσι να φαίνονται πάντα πρόθυμες και ευχάριστες και να μην δείχνουν τον φόβο, την κακοποίηση και την εκμετάλλευση που βιώνουν. Υπάρχει συνήθως μεγάλος έλεγχος και χειραγώγηση από τους διακινητές προκειμένου να διασφαλίσουν πως τα θύματα δεν θα δώσουν πληροφορίες για την κατάσταση που βιώνουν και δεν θα ζητήσουν βοήθεια. Φυσικά, ένας ακόμη λόγος που συμβάλει στην κατάσταση αυτή είναι πως η πορνεία είναι νόμιμη στην Ελλάδα και πολλοί πελάτες υποθέτουν πως τα άτομα που εργάζονται στην βιομηχανία του σεξ βρίσκονται εκεί από επιλογή τους και εργάζονται με νόμιμο τρόπο”, εξηγεί.
“Οι περισσότεροι πελάτες δυστυχώς δεν είναι ενήμεροι και ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τις ενδείξεις της εμπορίας ανθρώπων και δεν μπορούν να κατανοήσουν πως ορισμένα άτομα που εργάζονται στον χώρο αυτό είναι θύματα. Σε αυτό συμβάλλει σαφώς και το γεγονός πως τα θύματα υφίστανται συχνά σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση καθώς και απειλές για τους εαυτούς τους αλλά και για τις οικογένειές τους από τους διακινητές. Αναγκάζονται έτσι να φαίνονται πάντα πρόθυμες και ευχάριστες και να μην δείχνουν τον φόβο, την κακοποίηση και την εκμετάλλευση που βιώνουν. Υπάρχει συνήθως μεγάλος έλεγχος και χειραγώγηση από τους διακινητές προκειμένου να διασφαλίσουν πως τα θύματα δεν θα δώσουν πληροφορίες για την κατάσταση που βιώνουν και δεν θα ζητήσουν βοήθεια.
Φυσικά, ένας ακόμη λόγος που συμβάλει στην κατάσταση αυτή είναι πως η σεξεργασία είναι νόμιμη στην Ελλάδα και πολλοί πελάτες υποθέτουν πως τα άτομα που εργάζονται στην βιομηχανία του σεξ βρίσκονται εκεί από επιλογή τους και εργάζονται με νόμιμο τρόπο.”
Πώς ξεφεύγει κανείς από το sex trafficking;
Σύμφωνα με την κα. Ταβλάκη η διαφυγή από μια κατάσταση εκμετάλλευσης είναι μια εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη κατάσταση. Όπως εξηγεί, “τα θύματα βρίσκονται συνήθως σε μια πολύ δύσκολη ψυχολογική κατάσταση και απαιτείται μεγάλο θάρρος και ψυχική δύναμη για να πάρουν αυτή την απόφαση. Πολλές φορές έχουμε παρατηρήσει πως τα θύματα αποφασίζουν να εκμυστηρευτούν την κατάσταση που βιώνουν σε κάποιον φίλο ή οικογενειακό τους πρόσωπο που εμπιστεύονται και να ζητούν βοήθεια. Έχει ακόμα συμβεί, τα θύματα να περιγράφουν την κατάσταση που βιώνουν σε πελάτες με τους οποίους ανέπτυξαν περισσότερη επικοινωνία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνήθως γίνεται επικοινωνία με αξιόπιστους οργανισμούς και με την αστυνομία, είτε σε τμήματα ασφαλείας είτε στα ειδικά τμήματα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, και οργανώνεται μια επιχείρηση με σκοπό την ασφαλή διάσωση του θύματος και την παροχή της απαραίτητης υποστήριξης και προστασίας. Ακόμα, η Γραμμή 1109 – Γραμμή Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων, η οποία λειτουργεί σε 24ωρη βάση, έχει δεχτεί κλήσεις από συγγενείς, φίλους, πελάτες αλλά και από τα ίδια τα θύματα για την διάσωση τους.”
Πώς ακριβώς λειτουργεί η Γραμμή 1109;
“Η Γραμμή 1109 μόλις λάβει τέτοιου είδους πληροφορίες, επικοινωνεί άμεσα με τα αρμόδια τμήματα των διωκτικών αρχών αλλά και με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς προκειμένου το πιθανό θύμα να διαφύγει με ασφάλεια από την κατάσταση εκμετάλλευσης. Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι στην 1109 μπορεί κάποιος να καλέσει είτε επώνυμα είτε ανώνυμα, σε περίπτωση που θέλει να προστατέψει την ταυτότητα του. Επίσης μπορεί να στείλει email στο info@1109.gr είτε να συμπληρώσει ηλεκτρονικά τη φόρμα που υπάρχει στην ιστοσελίδα της 1109 και να δώσει τις πληροφορίες που έχει στη διάθεση του”, υπενθυμίζει.
“Είναι καίριας σημασίας για ένα θύμα εμπορίας ανθρώπων να είναι σε θέση να διακρίνει ποιους ανθρώπους μπορεί να εμπιστευτεί για να ζητήσει βοήθεια καθώς και να γνωρίζει τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης της χώρας στην οποία βρίσκεται. Στην Ελλάδα, ένα θύμα μπορεί να αναζητήσει βοήθεια καλώντας ή στέλνοντας μήνυμα στο 100 – Άμεση Δράση, στο 112 – Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην Γραμμή 1109 – Γραμμή Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων. Επίσης τα θύματα από άλλες χώρες είναι σημαντικό να γνωρίζουν το τηλέφωνο και την τοποθεσία της πρεσβείας ή του προξενείου της χώρας τους.”
Ο σκοπός και η λειτουργία του οργανισμού Α21
“Ένας από τους κύριους σκοπούς του οργανισμού Α21 είναι η αρωγή και η προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων. Μέσα σε αυτά τα χρόνια λειτουργίας τους οργανισμού μας, έχουμε αναλάβει την υποστήριξη πολλών ωφελούμενων οι οποίοι είτε μόλις έχουν διασωθεί από την κατάσταση εκμετάλλευσης, είτε έχουν βιώσει τέτοιου είδους καταστάσεις στο παρελθόν. Είναι αλήθεια πως το ψυχολογικό τραύμα που έχουν υποστεί είναι πολύ μεγάλο και δύσκολο και χρειάζονται συνήθως μακροχρόνιες προσπάθειες για να μπορέσουν τα άτομα αυτά να το ξεπεράσουν”, αναφέρει η κα. Ταβλάκη.
“Μέσα από τις περιπτώσεις που έχουμε διαχειριστεί, θα μπορούσαμε να πούμε πως η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης είναι καίριας σημασίας, καθώς οι επαγγελματίες του χώρου έχουν την δυνατότητα να παράσχουν στα θύματα την εξειδικευμένη φροντίδα που χρειάζονται. Παράλληλα, πιστεύουμε πως η δημιουργία ενός ασφαλούς και σταθερού περιβάλλοντος είναι ουσιαστική στην αντιμετώπιση του τραύματος, και για τον λόγο αυτό προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε οποιαδήποτε άλλη ανησυχία του ωφελούμενου που σχετίζεται με το θέμα της ασφάλειας και των βασικών του αναγκών, καθώς και να δημιουργήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και υποστήριξης. Στοχεύουμε ακόμα στην ενίσχυση της αυτοφροντίδας, της αυτοεκτίμησης και της αυτοαξίας και δίνουμε στον εκάστοτε ωφελούμενο τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεται μέχρις ότου καταφέρει να ενδυναμωθεί και να γίνει ανεξάρτητος.”
Πόσο ενημερωμένη είναι η ελληνική κοινωνία για το trafficking;
Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες του κόσμου, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων ενδέχεται να διαφέρει ανάμεσα στους πολίτες”, λέει. “Ορισμένοι συμπολίτες μας είναι καλά ενημερωμένοι επί του θέματος, ενώ άλλοι ενδέχεται να έχουν περιορισμένες γνώσεις και αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Για παράδειγμα, στον βαθμό στον οποίο εκτίθενται σε πληροφορίες σχετικές με την εμπορία ανθρώπων ή την συμμετοχή τους σε προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Σε γενικές γραμμές όμως υπάρχει πρόοδος και βελτίωση στο κομμάτι της ενημέρωσης τα τελευταία χρόνια. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και οι υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων που βγαίνουν στο φως.
Στην Ελλάδα καταβάλλονται προσπάθειες για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, την αύξηση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης και την παροχή υποστήριξης στα θύματα. Στην Α21, γνωρίζουμε την σημασία της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών και του πληθυσμού, και για τον λόγο αυτό έχουμε δημιουργήσει διάφορα προγράμματα, τα οποία έχουμε παρατηρήσει να λειτουργούν αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα εκπαιδεύσεις και ενημερώσεις επαγγελματιών πρώτης γραμμής, ενημέρωση ευάλωτων ομάδων και μαθητών, εκδηλώσεις και προώθηση αναρτήσεων και διαφημιστικών σποτ στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και στην τηλεόραση”.
⚠️ Εάν είστε επιζώσα βιασμού, σεξουαλικής παρενόχλησης ή trafficking ή αν στο περιβάλλον σας υπάρχει θηλυκότητα που υφίσταται κάτι από τα παραπάνω, τηλεφωνήστε για βοήθεια και συμβουλευτική στην υπηρεσία Εθνικής Εμβέλειας «Γραμμή SOS»: 15900. Μπορείτε επίσης να αποστείλετε mail στο sos15900@isotita.gr
Πηγή: mikropragmata.lifo.gr
