Μάνερ που γράφει "οι ζωές των αναπήρων μετράνε-Succes Story χωρίς τα ανάπηρα άτομα" Γιώτα Καραγιάννη
Γιώτα Καραγιάννη, Αν.Καθ. ΠΤΔΕ ΑΠΘ

Κατά την περασμένη δεκαετία, η οικονομική κρίση είχε βαθύτατες κοινωνικές επιπτώσεις.

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της οικονομικής αναταραχής, τα ανάπηρα άτομα –περισσότερο από κάθε άλλη κοινωνική ομάδα– υπέφεραν όχι μόνο από οικονομική άποψη, αλλά και από κοινωνική, καθώς ως ομάδα αποτέλεσαν απειλή για το κοινωνικό φαντασιακό, τις κοινωνικές αξίες και τα κοινωνικά συμφέροντα (Καραγιάννη, 2017).

Το επίπεδο των κοινωνικών μεταβιβάσεων για τους ανάπηρους από τη δεκαετία του ’80 ήταν το χαμηλότερο, συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και αυτές του Νότου· το 2012 η Κυβέρνηση άλλαξε τις κατηγορίες αναπηρίας και επαναπροσδιόρισε τους όρους του δικαιώματος σε κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος και χρήμα.

Τα νέα κριτήρια επιλεξιμότητας (βασισμένα σε μια μίξη των εργαλείων ICF και ICD-10) εστίασαν στη βλάβη με αλλαγές του βαθμού πιστοποίησης και αντίστοιχες περικοπές σε παροχές πρόνοιας.

Την ίδια στιγμή, λάμβανε χώρα μια τεράστια εκστρατεία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας που αποσκοπούσε στην αποκάλυψη των “ανάπηρων-μαϊμούδων” (ψευδο-ανάπηρων) και των “εκμεταλλευτών των επιδομάτων”. Η ευθύνη αποδόθηκε γενικευμένα στα ανάπηρα άτομα για να δικαιολογηθεί η διαδικασία της επανεκτίμησης του ποιος πρέπει και ποιος δεν πρέπει να έχει πρόσβαση στα «προνόμια».

Κατά την ίδια χρονική περίοδο, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) επέλεξε να σιωπήσει απέναντι σε αυτήν την επίθεση και προέτρεψε τα μέλη της να αποδεχθούν τα νέα κριτήρια, έτσι ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη στους «αυθεντικούς» ανάπηρους (Καραγιάννη, 2017).

Ο Covid-19 λοιπόν, ο αόρατος εχθρός, βρήκε τους Έλληνες ανάπηρους και χρόνια ασθενείς να παλεύουν με τη φτώχεια, την καταπίεση και τις διακρίσεις.

Παγκοσμίως, συζητήθηκε το ελληνικό “success story” στη μάχη εναντίον του Covid-19: οι αποφάσεις, η καραντίνα και τα μέτρα δημόσιας υγείας πάρθηκαν έγκαιρα.

Ας εξετάσουμε τη διάσταση του “success story” εστιάζοντας σε μια δισδιάστατη θεώρηση της κοινωνικής αδικίας: της «διαστρεβλωμένης» αναγνώρισης (mis-recognition) και της προβληματικής αναδιανομής (mal-redistribution) που σύμφωνα με τη Nancy Fraser (2000) αποτελούν τα συστατικά στοιχεία της ταξικής ανισότητας και της αδυναμίας στη θέση της κοινωνικής ιεράρχησης.

Πολιτικές «διαστρεβλωμένης» αναγνώρισης (misrecognition)

Οι καθημερινές ανακοινώσεις των ειδικών αναφέρονταν στις ευπαθείς ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και οι χρόνια ασθενείς, αλλά δεν γινόταν καμία αναφορά στα ανάπηρα άτομα!

Η έμφαση δίνονταν στην ατομική ευθύνη για την προστασία των ηλικιωμένων και των ασθενών.

Οι ανάπηροι εργαζόμενοι και οι γονείς των ανάπηρων παιδιών δεν συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο της πράξης νομοθετικού περιεχομένου (ΦΕΚ A’55/11.03.2020) για την άδεια από την εργασία.

Δεν υπήρξε καμία επίσημη τοποθέτηση για το τι θα συμβεί στα προγραμματισμένα ραντεβού για τις αξιολογήσεις και επαναξιολογήσεις της αναπηρίας ούτε για το τι θα γίνει με τα επιδόματα.

Και μέσα σε όλα ανακοινώθηκαν περικοπές στα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας για τα παιδιά ανάπηρων γονέων.

Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις μόνο πρόσφατα συμπεριέλαβαν τα ανάπηρα άτομα με το σύνθημα “μένουμε σπίτι”, γεγονός που προκάλεσε πικρόχολα και ειρωνικά σχόλια “τι το νέο έχει η καραντίνα για τα ανάπηρα άτομα που ζουν στην Ελλάδα σε συνθήκες μη προσβασιμότητας;” (σε αρχιτεκτονικό απαρτχάιντ κατά τον Imre) από μέλη αναπηρικού σωματείου “Καλώς ήλθατε στον κόσμο της καραντίνας” (Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 05.04.2020).

Οι Ρομά και οι πρόσφυγες ήταν οι κοινωνικές ομάδες στις οποίες δόθηκε προσοχή με τη μορφή της χορήγησης διαγνωστικών τεστ και της διανομής αγαθών πρώτης ανάγκης. Διοργανώθηκαν ομιλίες καλοκάγαθου ανθρωπισμού. Τα κέντρα διαμονής των προσφύγων, οι γειτονιές των Ρομά και τα γηροκομεία εξετάστηκαν και τέθηκαν σε καραντίνα ως χώροι που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη μετάδοση του ιού. Παρά την αδιάκοπη αναφορά στην από-ιδρυματοποίηση στο δημόσιο λόγο, δεν έγινε καμία αναφορά και δεν λήφθηκε κανένα μέτρο προστασίας από τον Covid-19 για τα κρατικά φιλανθρωπικά εκκλησιαστικά ιδρύματα και τα άσυλα με ανάπηρους «τροφίμους»/οικότροφους.

Πολιτικές προβληματικής αναδιανομής (malredistribution)

Για να αντισταθμίσει την οικονομική καταστροφή που απειλεί συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες –αυτών που θεωρούνται οικονομικά ευάλωτες– η κυβέρνηση διένειμε σημαντικά χρηματικά ποσά στους άνεργους, στους απολυμένους, στους επιχειρηματίες που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους και πρόσφατα και στους φοιτητές. Παρά το γεγονός ότι η φτώχεια παραδοσιακά σχετίζεται με την αναπηρία, οι ανάπηροι δεν έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο των δικαιούχων που ‘βρίσκονται σε κίνδυνο’ και είναι ευάλωτοι.

Και όπως επισημαίνει ο Niklas Altermark (2020) «η παραμέληση της ευαλωτότητας είναι επίσης ένα σύστημα διανομής της ευαλωτότητας».

Ελπίδα

Η διάδοση του Covid-19 μεγέθυνε την αορατότητα των αναπήρων. Η αναζωπύρωση της αλληλεγγύης δίνει μια προοπτική ελπίδας. Η ακτιβιστική αναπηρική ομάδα ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ από το ξεκίνημα της κρίσης του Covid-19 στις αρχές Μαρτίου, έφερε στο προσκήνιο μέσα από άρθρα στις εφημερίδες και παρεμβάσεις σε δίκτυα την κατάσταση των αναπήρων (των φτωχών, χαμηλόμισθων, ηλικιωμένων, των παιδιών σχολικής ηλικίας, των «τροφίμων»/οικοτρόφων ασύλων/ιδρυμάτων, των προσφύγων, των γυναικών και όσων ζουν μόνοι τους στην κοινότητα) προάγοντας μια ευρύτερη αντίληψη μιας ομάδας η οποία μάχεται με ‘πολυδιάστατο καταπιεστικό matrix’ (Humphrey, 2000). Επιπλέον, η ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ έθιξε το ζήτημα των φροντιστών και των ιδιωτικών οικιακών βοηθών που συχνά είναι γυναίκες μετανάστριες χωρίς έγγραφα, αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, και επιδόματα, οι οποίες δεν μπορούν να επιτελέσουν τον ρόλο τους καθώς περιορίζονται διπλά από τα περιοριστικά μέτρα. Στο φόρουμ της ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΑΝΟΧΗΣ φιλοξενούνται σοβαρές συζητήσεις για τη διανεμητική πολιτική και την πολιτική της αναγνώρισης· οι πληροφορίες προσφέρονται στους ανάπηρους, τις οικογένειές τους και τις οικιακές βοηθούς. Έχει δημιουργηθεί γραμμή τηλεφωνικής υποστήριξης και ομάδα υποστήριξης για όλους τους ανάπηρους που χρειάζονται βοήθεια.

Η εποχή του Covid-19 αποτελεί μια ιστορική στιγμή που προσφέρεται για αναστοχασμό, πράξεις αλληλεγγύης και αλλαγές. Η ελπίδα είναι η πάλη μέσα από την αλληλέγγυα δράση.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Altermark, Ν. (2020). The function of risk groups. http://ihuman.group.shef.ac.uk/the-function-of-risk-groups/

Humphrey, J. C. (2000). Researching disability politics, or some problems with the social model in practice. Disability & Society, 15(1), 63-86.

Fraser, N. (2000). Rethinking recognition. New left review, 3, 107.

Καραγιάννη, Γ. (2017). Η αναπηρία στην Ελλάδα της κρίσης. Αθήνα: Gutenberg

Το αγγλικό κείμενο “Success story” without disabled people

by Yiota Karagianni, Greece: ihuman.group.shef.ac.uk

Πηγή: Αναδημοσίευση από τη Σελίδα στο Facebook “Μηδενική Ανοχή

Σχετικά με τον συντάκτη

Η μοναδική, πλήρως προσβάσιμη για κάθε χρήστη, διαδραστική, κοινωνική πύλη ενημέρωσης στην Ελλάδα!

Αφήστε σχόλιο

ΧΟΡΗΓΟΙ

Επιστροφή στην κορυφή