Σώμα και Μνήμη

Μνήμη

Τι σημαίνει η μνήμη; Γιατί υπάρχει; Τι προσφέρει;

Αλήθεια. Α + λήθη.

Τι θέση έχει η αλήθεια στο έγκλημα;

Σαράντα κιλά γυαλιών οράσεως. Εκατοντάδες προθετικά μέλη. Δώδεκα χιλιάδες κατσαρόλες και τηγάνια. Σαράντα τέσσερις χιλιάδες ζευγάρια παπούτσια. Όταν οι Σοβιετικοί στρατιώτες ξεχύθηκαν μέσα στο Άουσβιτς τον Γενάρη του 1945, πέσανε πάνω σε αποθήκες γεμάτες με ογκώδεις ποσότητες από προσωπικά αντικείμενα άλλων ανθρώπων. Οι περισσότεροι κάτοχοι αυτών των αντικειμένων ήταν ήδη νεκροί, δολοφονημένοι από τους Ναζί στο μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης και συγκέντρωσης του Ολοκαυτώματος. Αν και τα στρατόπεδα που σχημάτιζαν το Άουσβιτς στην αρχή φαίνονταν σιωπηλά και εγκαταλελειμμένα, οι στρατιώτες συνειδητοποίησαν σύντομα ότι ήταν γεμάτα χιλιάδες ανθρώπους, παρατημένους να πεθάνουν από τους φρουρούς των SS που εκκένωσαν τα στρατόπεδα αφού προσπάθησαν να συγκαλύψουν τα εγκλήματά τους. Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου ήταν το πιο εμβληματικό από αυτά στην εξόντωση των έξι εκατομμυρίων Εβραίων και έντεκα εκατομμυρίων άλλων που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους. Επίσης, τα αποτρόπαια γενετικά πειράματα που διεξήχθησαν εκεί υπό τις διαταγές του αξιωματικού των SS και γιατρού Γιόζεφ Μένγκελε –ο οποίος οδήγησε στον θάνατο τουλάχιστον τετρακόσιες χιλιάδες ανθρώπους– εκφράζουν μία εντελώς απτή επιτομή των (προ-δια) θέσεων της ναζιστικής ιδεολογίας. Οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το τι επρόκειτο να βρουν. Το σοκ ήταν πέραν πάσης προσδοκίας. Με το που είδαν τους στρατιώτες, οι αποστεωμένοι κρατούμενοι αγκάλιασαν, φίλησαν και έκλαψαν.

⇒ Το 2005, η 27η Ιανουαρίου που απελευθερώθηκε το Άουσβιτς-Μπίρκεναου, καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ (Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών) ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης Θυμάτων του Ολοκαυτώματος.

Σώμα

Τι νιώθει το σώμα που προκαλεί πόνο σε ένα άλλο;

Τι παίρνει η ψυχή που σκοτώνει ένα σώμα; Τι κατανοεί; Τι δίνει; Τι λαμβάνει; Τι καταλαβαίνει;

Το σώμα της μνήμης

Ο ΟΗΕ καθιέρωσε την 21η Μαρτίου ως Διεθνή Ημέρα Κατά του Ρατσισμού, καθώς επίσης και ως Παγκόσμια Ημέρα Συνδρόμου Down και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η δραματική ποίηση γέννησε το Θέατρο του Παραλόγου. Το σώμα είχε χάσει τη μνήμη του. Η ανθρώπινη υπόσταση έψαχνε νέα ταυτότητα. Η μνήμη ζητούσε το σώμα της. Οι λέξεις είχαν ξεχάσει τη σημασία τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τα πρώτα θύματα του ναζισμού ήταν ανάπηροι άνθρωποι –όπως άνθρωποι με σύνδρομο Down– ακόμα και πολύ πριν από τα στρατόπεδα εξόντωσης και το εφιαλτικό κληροδότημα του Μένγκελε. Στον παγκόσμιο «εγκλεισμό» που έχουμε βιώσει όλοι μας λίγο-πολύ εξαιτίας του κορωνοϊού, ενδεχομένως θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε σε έναν επαναπροσδιορισμό ουσίας ότι κάθε Παγκόσμια Ημέρα μπορεί να συνδέεται με μία άλλη όπως και όλοι οι άνθρωποι μπορεί να σχετίζονται με άλλους σε όλον τον κόσμο ανά πάσα στιγμή. Όπως κάθε μέρα.