Μαθητές στη θεατρική σκηνή

3o Γυμνάσιο Περιστερίου

Μάθημα έρευνας και αποδοχής της διαφορετικότητας από τους μαθητές του 3oυ Γυμνασίου Περιστερίου

Είναι 15χρονοι μαθητές της Β’ Τάξης του 3ου Δημόσιου Γυμνασίου στο Περιστέρι. Τριάντα μαθητές βρίσκονται πάνω στη σκηνή του κλειστού γυμναστηρίου του σχολείου τους για την τελευταία πρόβα μιας θεατρικής παράστασης αφιερωμένης στον αγώνα ενάντια στον ναζισμό και τη γενοκτονία των Εβραίων.

«Ημερολόγιο», ο τίτλος της «χειροποίητης» παράστασης. Παραπέμπει σε αυτό της Άννας Φρανκ, μόνο που εδώ είναι της Ιουδήθ. Έργο εξ ολοκλήρου δικό τους. Οι ίδιοι οι μαθητές συγγραφείς, κειμενογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, μουσικοί παραγωγοί, ηχολήπτες, φροντιστές, φωτογράφοι.

Θέατρο δεν είναι μόνο οι ηθοποιοί.

Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Οικονόμου από την Ομάδα ΘΕΑΜΑ (Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία) και η μαθηματικός Κατερίνα Θανοπούλου, εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, κάτω από τη σκηνή για τις τελευταίες λεπτομέρειες. Συντονιστές, καθοδηγητές και εμψυχωτές εννέα εκπαιδευτικών εργαστηρίων, όπου οι μαθητές εκπαιδεύτηκαν στην έρευνα, στην αποδοχή της μοναδικότητας και της ετερότητας του άλλου, στη συλλογικότητα και στο μαζί. Οι ίδιοι οι μαθητές επέλεξαν αυτή τη θεματική ανάμεσα στη γυναικοκτονία, τους γάμους των ομοφυλόφιλων και το bulling που υφίστανται τα παιδιά τους, γιατί, όπως μας εξήγησαν, είναι πολύ σοβαρό θέμα ο φασισμός και κάποιοι στην ελληνική κοινωνία δεν το έχουν κατανοήσει.

«Άνθρωπος να σκοτώνει άνθρωπο»

Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα είναι ένα παράδειγμα. Στην αρχή όλοι έγραψαν μια δική τους ιστορία βασισμένη στις λέξεις: τόπος, χρόνος, χαρακτήρες. Διάβασαν, αναζήτησαν στο Ίντερνετ τις ιστορίες της γενοκτονίας των Εβραίων και των στρατοπέδων εξόντωσης από τον ναζισμό, είδαν κινηματογραφικές ταινίες και με συλλογικές διαδικασίες ψήφισαν τα κείμενα που αποτέλεσαν το τελικό θεατρικό κείμενο.

Από τα πρώτα ημερολόγια των παιδιών σταχυολογούμε εκφράσεις: «Ονομάζομαι Λένα. Σήμερα έφτασα με τους γονείς μου στο στρατόπεδο». «Σήμερα πήραν τη μαμά. Δεν ξέρω αν θα αντέξει. Το βράδυ χιόνισε. Δεν θα βγω έξω να παίξω». «Μου ανέθεσαν εργασίες. Πρέπει να μαζέψω κλαδιά. Γνώρισα και ένα παιδί, τον Τζόζεφ». «Κάθομαι σ’ ένα τρένο, ανάμεσα σε μια μάνα κι ένα παιδί. Το παιδί λέγεται Εδεμ. Δεν μιλάει». «Οι Γερμανοί έχουν αρχίσει να παίρνουν μόνο Εβραίους σε ένα στρατόπεδο που νομίζω λέγεται Άουσβιτς, δεν έχω ιδέα τι είναι αυτό το στρατόπεδο και τι γίνεται εκεί». «Άνθρωπος να σκοτώνει άνθρωπο…». «Είμαι η Χάνα, 13 ετών. Αισθάνομαι την ανάγκη να αποτυπώσω τις σκέψεις μου σε ένα χαρτί γιατί είμαι πολύ πιεσμένη… να πιστέψουμε άραγε το όνειρο της απελευθέρωσης;».

Και οι σκέψεις έγιναν κείμενο, το κείμενο αναζήτησε μουσικές, στολές, σκηνοθεσία, σκηνικά. «Μάθαμε για τον εβραϊκό πολιτισμό, λεπτομέρειες για την εξόντωση όσων ήταν διαφορετικοί, για τα συναισθήματα των θυμάτων» λέει η Αλεξάνδρα, ενώ η Αγγελική, συμπυκνώνοντας τα διδάγματα αυτής της δράσης, είπε: «Το καλύτερο μάθημα σεβασμού στη μοναδικότητα και την ιδιαιτερότητα του καθενός. Μας ενισχύθηκε η αντίληψη ότι όλοι είμαστε ίσοι ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής και θρησκευτικής αντίληψης». «Πώς να χωρέσει ο νους μας ότι ένας άνθρωπος εξόντωνε τον άλλον, δηλαδή εξόντωνε το ανθρώπινο είδος» η απορία της Μαριλένας.

«Τελικά το θέατρο δεν είναι μόνο η υποκριτική και η ηθοποιία, είναι συνεργασία και ομαδικότητα», η επισήμανση της Βασιλικής. Με μια φωνή οι μαθητές απαίτησαν από τους δασκάλους τους να επισκεφτούν με το σχολείο τους ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτά που ερεύνησαν, τα εγκλήματα που έκαναν αναπαράσταση, να τα δουν με τα μάτια τους. Το σίγουρο είναι πως παράλληλη δράση της θεατρικής παράστασης ήταν η επίσκεψη και η ξενάγησή τους στο Εβραϊκό Μουσείο την περασμένη Πέμπτη. Όφελος και αυτό. Μακάρι το παράδειγμά τους να βρει μιμητές. Δεν θέλει κονδύλια. Θέλει μόνο εμπνευσμένους δασκάλους, και ευτυχώς στο 3ο Γυμνάσιο είναι πολλοί.

Υπέρτιτλοι και νοηματική γλώσσα

Η παράσταση έχει υπέρτιτλους και νοηματική για όσους έχουν προβλήματα όρασης και ακοής. Μαθητές από γειτονικό σχολείο Ειδικής Αγωγής στο Περιστέρι παρακολούθησαν την παράσταση την Παρασκευή, ενώ οι μαθητές που συμμετείχαν στο θεατρικό δρώμενο ζήτησαν από τους δασκάλους τους να παρακολουθήσουν θεατρική παράσταση με πρωταγωνιστές άτομα με ειδικές ανάγκες. Να πώς χτίζονται οι γέφυρες επικοινωνίας. Η Μανουέλλα Πατινιωτάκη, ειδική σύμβουλος για την προσβασιμότητα στο θέατρο, επισκέφθηκε το 3ο Γυμνάσιο και συζήτησε με τα παιδιά για το θέμα αυτό.

Υποδειγματική η παιδαγωγική δουλειά των εκπαιδευτικών στο Γυμνάσιο αυτό. Οι μισοί από τους μαθητές της Β’ Γυμνασίου θέλησαν να συμμετάσχουν στο θεατρικό αυτό εργαστήρι. Δεν αποκλείστηκε κανείς. Ούτε τα δέκα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες: δυσλεξία, υπερκινητικότητα, διαταραχή συγκέντρωσης και προσοχής. Προέρχονται από τάξεις ένταξης που λειτουργούν στο σχολείο με παράλληλη εξειδικευμένη διδασκαλία. Επτά δάσκαλοι Ειδικής Αγωγής, με δύο μόνο μονίμους. Η ενσωμάτωση και η απόδοσή τους στη θεατρική παράσταση είναι η απόδειξη ότι όλοι έχουν δεξιότητες, αρκεί κάποιοι να τις εντοπίσουν και να τις ενεργοποιήσουν.

Από το 2017 παλεύουμε την ισότιμη ένταξη

«Μέσα από τέτοιες δράσεις γκρεμίζονται στερεότυπα που έχουν οι γονείς, τα παιδιά εξομολογούνται τα προβλήματά τους και αλλάζουν οι συμπεριφορές τους, οι μαθητές από αδιάφοροι, απαθείς και χαμηλών τόνων που είναι μέσα στην τάξη, γίνονται ενεργοί και δραστήριοι» επισημαίνει η υποδιευθύντρια του σχολείου, η Αλεξάνδρα Τσούλου, η οποία ανακαλύπτει μαζί με τους μαθητές και η ίδια δεξιότητες των μαθητών της που ήταν στην αφάνεια. Αρωγός στις δράσεις αυτές και ο διευθυντής του σχολείου, ο Πέτρος Κανέλλος, η έγνοια του οποίου δεν είναι η αριστεία αλλά το πώς οι σημερινοί μαθητές θα γίνουν υπεύθυνοι πολίτες αύριο. «Από το 2017 προσπαθούμε να έχουμε παράλληλες δράσεις με το ωρολόγιο πρόγραμμα προκειμένου να ευαισθητοποιήσουμε, να ενεργοποιήσουμε τους μαθητές και τους γονείς στο θέμα της ισότιμης ένταξης στην κοινωνία: θεατρικές παραστάσεις, περιβαλλοντικές δράσεις, ασκήσεις αγωγής υγείας, εβδομάδα δράσης για την αναπηρία με προβολές βίντεο και οπτικοακουστικού υλικού για τις έννοιες δικαίωμα, συμπερίληψη, αποδοχή, παρακολούθηση παραστάσεων με ακουστική περιγραφή, διερμηνεία και υπερτιτλισμό, όπως και ειδική παρέμβαση στους γονείς για να παραδεχτούν τις διαταραχές των παιδιών τους και να παλέψουμε όλοι μαζί για να ανακαλύψουμε τις δεξιότητές τους» επισημαίνει ο διευθυντής του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου και μας αναφέρει περιπτώσεις παιδιών που ήταν οι «ταραχοποιοί» και έγιναν παράδειγμα συνεργατικότητας.

Η διαφορετικότητα δεν είναι έλλειμμα, δεν είναι πρόβλημα, είναι ευκαιρία, μόνο σε συμπεριληπτικές κοινωνίες. Το σχολείο είναι ο καλύτερος φορέας αυτής της άλλης αντίληψης. Ζητούνται μιμητές.

φωτογραφία από την πρόβα μαθητές στη σκηνή υπό τις οδηγίες του Βασίλη Οικονόμου και της Κατερίνας Θανοπούλου

Συνέργειες με νόημα

Η υλοποίηση του προγράμματος δεν θα ήταν εφικτή αν δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις θέλησης, συμμετοχής και στήριξης από τη διεύθυνση και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, αλλά και από τους μαθητές και τις μαθήτριες

Των Κατερίνας Θανοπούλου και Βασίλη Οικονόμου*

Η συνεργασία, για να υλοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Flip Learning Labs των δέκα εργαστηρίων, ανάμεσα στη θεατρική ομάδα ΘΕΑΜΑ (Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία), που αποτελεί την πρώτη επαγγελματική ομάδα θεάτρου για Άτομα με Αναπηρία στην κύρια σύνθεσή της, και στο 3ο Γυμνάσιο Περιστερίου ξεκίνησε από την πρόταση του Βασίλη Οικονόμου, εμπνευστή και υπεύθυνου της θεατρικής ομάδας, στην Κατερίνα Θανοπούλου, εκπαιδευτικό Ειδικής Αγωγής και καθηγήτρια του Γυμνασίου, εξαιτίας πάρα πολλών κοινών δράσεων που αφορούν την αναπηρία στο παρελθόν.

Η υλοποίηση, όμως, του προγράμματος δεν θα ήταν εφικτή αν δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις θέλησης, συμμετοχής και στήριξης τόσο από τη διεύθυνση και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όσο και από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Η επί χρόνια συστηματική προσπάθεια όλου του ανθρώπινου δυναμικού στο 3ο Γυμνάσιο Περιστερίου, παρά τις -πολλές φορές μεγάλες- δυσκολίες διαμόρφωσης κουλτούρας συμπερίληψης και σεβασμού, δημιουργίας κινήτρων έκφρασης, κρίσης και αυτενέργειας στα παιδιά και, ταυτόχρονα, αγάπης στις τέχνες και στον πολιτισμό, επέδρασε καταλυτικά ώστε αυτό το πρόγραμμα να πετύχει τους στόχους του.

Ενα θέατρο και μάλιστα συμπεριληπτικό γεννήθηκε από τους ίδιους τους μαθητές με τη στήριξή μας. Έμαθαν τα επαγγέλματα και τα δικαιώματά τους, άκουσαν για την προσβασιμότητα, έγιναν οι ίδιοι ηθοποιοί, συγγραφείς, σκηνοθέτες, φωτογράφοι, ενδυματολόγοι, ερεύνησαν ιστορικές περιόδους και έδρασαν συλλογικά και αλληλοϋποστηρικτικά.

Ανάμεσα στους μαθητές και στις μαθήτριες που συμμετείχαν στα εργαστήρια ήταν και μαθητές με ποικίλες μαθησιακές δυσκολίες, που είτε έχουν παράλληλη στήριξη είτε παρακολουθούν τμήματα ένταξης, σε ένα απολύτως ισότιμο σύνολο.

Το θέατρο λειτουργεί διαμορφωτικά και απελευθερωτικά. Η ίδια η βάση του προγράμματος θεμελιώνεται πάνω στην πρωτοβουλία των μαθητών/τριών και της βιωματικής γνώσης μέσω του ρόλου που επέλεξαν από τα επαγγέλματα του θεάτρου. Αυτό επέδρασε καταλυτικά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων, τη βιωματική κατάκτηση γνώσεων, την αλλαγή στάσεων, την αύξηση της αυτοεκτίμησης, την καλλιέργεια συλλογικότητας και τελικά την απελευθέρωση των μαθητών/τριών.

Οι μαθητές/τριες μας συγκίνησαν με τα κείμενα/ημερολόγια που έγραψαν, μας ενθουσίασαν με τις πρωτοβουλίες που ανέλαβαν, από τη μουσική και τα ρούχα έως τη φροντίδα για τα αντικείμενα που θα χρειαστούν. Ερεύνησαν την περίοδο της γερμανικής κατοχής, την Πολωνία, τον εβραϊκό πολιτισμό, δείχνοντας απίστευτη θέρμη για το όλο εγχείρημα.

Οσο μπορούμε θα συνεχίσουμε τέτοιες δράσεις που μπορούν να λειτουργήσουν εργαλειακά στην άρση στερεοτυπικών αντιλήψεων και ιδεοληψιών.

Ενα μεγάλο μπράβο στα παιδιά!

* Η Κατερίνα Θανοπούλου είναι εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής-συγγραφέας και ο Βασίλης Οικονόμου είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, εκπαιδευτής θεάτρου

Πηγή: www.avgi.gr

Σχετικά με τον συντάκτη

Η μοναδική, πλήρως προσβάσιμη για κάθε χρήστη, διαδραστική, κοινωνική πύλη ενημέρωσης στην Ελλάδα!

Αφήστε σχόλιο

ΧΟΡΗΓΟΙ

Επιστροφή στην κορυφή