• Αρχική
  • Επιστημονικά
  • Οι πρώτες μέρες του παιδιού στο σχολείο και η σημασία τους για την προσαρμογή και την εξέλιξη του
Μικρός μαθητής με τη τσάντα στην πλάτη κρατάει από το χέρι τον πατέρα του έξω από σχολείο

Tο ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς έχει ιδιαίτερη σημασία για όλα τα παιδιά, είτε πρόκειται για πρώτη εγγραφή, είτε πρόκειται για αλλαγή τάξης, είτε πρόκειται για αλλαγή βαθμίδας εκπαίδευσης. Σε κάθε περίπτωση δεν γνωρίζουν τι θα συναντήσουν και είναι φυσικό να αισθάνονται αμηχανία, ανησυχία και άγχος. Αλλά αν αυτό ισχύει για όλα τα παιδιά, για τα παιδιά που εγγράφονται στην πρώτη τάξη, για τα “πρωτάκια”, έχει ιδιαίτερη σημασία. Με τη φοίτησή τους στο σχολείο αλλάζει εντελώς ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής τους. Μερικοί από τους παράγοντες που συντελούν σ’ αυτό είναι οι εξής:

α. Η ελλιπής ανάπτυξή τους.

Η νοητική, κοινωνική, ψυχοκινητική και συναισθηματική ωρίμανση του ατόμου ολοκληρώνεται στα 16 με 18 έτη της ηλικίας του. Το παιδί των 6 ετών δεν έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του στους τομείς αυτούς και δεν διαθέτει ακόμη κριτική και αφαιρετική σκέψη. Γι αυτό, δυσκολεύεται να κατανοεί αφηρημένες έννοιες και να αντιμετωπίζει καθημερινά περίπλοκα προβλήματα και σύνθετες καταστάσεις.

β. Η προσωπική και η σχολική τους ζωή.

Κάποιες αλλαγές μπαίνουν στη ζωή του παιδιού πρώτη φορά και αφορούν στο σχολικό περιβάλλον, στη σχολική ζωή, στο πρόγραμμα μαθημάτων κ.ά. Ειδικότερα:

• Το σχολικό περιβάλλον.

Ο απογαλακτισμός1 του παιδιού, που συμβαίνει με την είσοδό του στο νηπιαγωγείο, παρατηρείται και στο σχολείο. Το σχολικό περιβάλλον για τον “νεοσύλλεκτο” μαθητή είναι άγνωστο. Ξέρουμε ότι πολλά παιδιά εκδηλώνουν ενστικτώδη φόβο προς το άγνωστο και το καινοφανές. Γι’ αυτό, όταν πηγαίνουν πρώτη φορά στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο, καταλαμβάνονται από αγωνία και άγχος.

Μερικά αρνούνται να μπουν μόνα τους στην αίθουσα του νηπιαγωγείου ή του σχολείου, γαντζωμένα από το φουστάνι της μαμάς.
Ιδιαίτερα στο σχολείο, η τάξη δεν είναι πλέον η αίθουσα του νηπιαγωγείου με τα παιγνίδια και τις παρεούλες, με τις ελεύθερες ή κατευθυνόμενες δραστηριότητες. Η σχολική τάξη έχει διαφορετική δομή και οργάνωση: Θρανία, πίνακες, βιβλία, τετράδια και άλλα ατομικά είδη, ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.λπ. Η ανέμελη ζωή του νηπίου έχει τελειώσει ανεπιστρεπτί. Τώρα το παιδί είναι μαθητής. Από τον κόσμο του παιγνιδιού έχει περάσει στον κόσμο της εργασίας. Έχει υποχρεώσεις και απαιτήσεις. Πρέπει να τηρεί κανονισμούς και κανόνες. Πρέπει να ελέγχει τη συμπεριφορά του και να κατακτήσει γνώσεις. Όταν επιστρέφει το μεσημέρι στο σπίτι έχει να κάμει σχολικές εργασίες, οι οποίες αξιολογούνται και μπορεί να δεχτεί παρατηρήσεις και υποδείξεις.

• Το πρόγραμμα μαθημάτων και η μάθηση.

Το πρόγραμμα του σχολείου είναι απαιτητικό. Περιλαμβάνει μαθήματα, συστηματική διδασκαλία για την κατάκτηση γνώσεων (π.χ. γλώσσα, μαθηματικά, ιστορία κ.ά.) και δεξιοτήτων (π.χ. προσωπικές, ψυχοκινητικές, κοινωνικές κ.ά.). Μέσα από τις σχολικές εργασίες, τη σχολική ζωή και τα επιτεύγματά του το παιδί αναπτύσσει και οργανώνει την προσωπικότητά του, διαμορφώνει την προσωπική του ταυτότητα, χτίζει σιγά σιγά τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους και ολοκληρώνει την ενδοπροσωπική και διαπροσωπική του προσαρμογή2 στο περιβάλλον του.

γ. Άλλοι παράγοντες.

Πρόκειται για παράγοντες οι οποίοι εντοπίζονται στο ίδιο το παιδί (εγγενείς), όπως είναι τα ατομικά χαρακτηριστικά του (π.χ. συνεσταλμένο ή φοβητσιάρικο, σχολική ανωριμότητα ειδικές μαθησιακές δυσκολίες κ.ά.) ή στο περιβάλλον του (εξωγενείς), όπως είναι το νοσηρό ενδοοικογενειακό κλίμα, η αυταρχική συμπεριφορά των γονέων και μερικών εκπαιδευτικών κ.λπ. Οι πιο σημαντικοί είναι η οικογένεια και η στάση των γονέων και των μεγαλύτερων αδελφών προς το σχολείο. Με τις θετικές ή τις αρνητικές εμπειρίες τους και τα ακούσματα που έχει από αυτούς, το παιδί διαμορφώνει τη δική του αντίληψη και στάση για το σχολείο. Έτσι έρχεται στο σχολείο με θετικά ή αρνητικά συναισθήματα.

Η προετοιμασία του παιδιού για το σχολείο

Οι γονείς οφείλουν να προετοιμάζουν τα παιδιά τους για το σχολείο με θετικό τρόπο. Όταν μιλούν για το σχολείο και τους δασκάλους με καλά λόγια, καλλιεργούν στα παιδιά τους ευχάριστα συναισθήματα και θετικές προσδοκίες. Έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες να πάνε ευχάριστα στο σχολείο και να έχουν ένα καλό ξεκίνημα, με καλή προσαρμογή και διάθεση για μάθηση.

Μιλάτε λοιπόν στα παιδιά σας με καλά λόγια για το σχολείο και τους δασκάλους. Διηγηθείτε τους ευχάριστες στιγμές και αναμνήσεις από τη μαθητική σας ζωή. Δημιουργείστε τους ευχάριστες προσδοκίες για το σχολείο. Καλλιεργείστε στα παιδιά σας θετική στάση για το σχολείο, τους δασκάλους και τη μάθηση. Κάμετε μια βόλτα με το παιδί έξω από το σχολείο της γειτονιάς σας λίγο πριν αρχίσουν τα μαθήματα. Κοντοσταθείτε και μιλήσετε για το σχολείο αυτό, την πόρτα του οποίου το παιδί θα περάσει μετά από λίγες μέρες. Για τις ωραίες στιγμές που εσείς έχετε ζήσει μέσα στο σχολείο αυτό! Πέστε του πόσο θα θέλατε να ξαναγίνετε μαθητής και να ξαναπάτε στο σχολείο! Και άλλα παρόμοια.

Διακριτική παρακολούθηση

Καλό είναι, ιδιαίτερα τις πρώτες μέρες, οι γονείς να παρακολουθούν διακριτικά την πορεία του παιδιού τους στο σχολείο –νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο – και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την προσαρμογή του στο σχολικό περιβάλλον και στη μάθηση. Συνεργάζεστε και μιλάτε με τους δασκάλους του.

Αν το παιδί σας παρουσιάσει στην αρχή άρνηση μην πανικοβληθείτε και προ παντός μην το πιέσετε. Μη αντιμετωπίσετε ως καταστροφή κάποιες ζαλάδες ή ένα πονοκέφαλο που μπορεί να εμφανίσει το πρωί την ώρα που πρέπει να φύγει για το σχολείο. Αυτά μπορεί να είναι συμπτώματα, τα οποία προκαλούνται από τον φόβο και την αρνητική προκατάληψη που έχει για το σχολείο. Μιλήστε με τους δασκάλους του και σταθείτε κοντά του με ζεστασιά, συμπάθεια – όχι οίκτο! – και αισιοδοξία! Έτσι θα το βοηθήσετε να αναπτύξει αισθήματα ασφάλειας και να υπερβεί τις δυσκολίες του.

Λέγετέ του “μπράβο!”, όταν σας λέει γενικά, ότι τα πήγε καλά στο σχολείο ή όταν σας λέει μια συγκεκριμένη επιτυχία του ή κάνει καλά τις εργασίες του στο σπίτι!

Μην απογοητευτείτε αν από τον πρώτο μήνα δεν γράφει ωραία γράμματα ή δυσκολεύεται να κάνει τη μελέτη και τις εργασίες του στο σπίτι.

Ο πρώτος καιρός είναι χρόνος προσαρμογής στο περιβάλλον και στη μάθηση. Οπλιστείτε με υπομονή! Δείξετε ανοχή! Μιλήσετε με τους δασκάλους του παιδιού και ζητήσετε τη βοήθειά τους!

Αν οι δυσκολίες του επιμένουν τότε απευθυνθείτε στην ειδική υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, γνωστή με τα αρχικά γράμματα (ΚΕΔΑΣΥ), που θα σας υποδείξει ο διευθυντής του σχολείου και ζητήστε τη βοήθεια των ειδικών. Έτσι το παιδί και εσείς θα έχετε τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζεστε, ώστε να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες και το παιδί να έχει την καλύτερη δυνατή εκπαιδευτική προσαρμογή και εξέλιξη.


  1. Απογαλακτισμός είναι η απομάκρυνση του παιδιού από τη μαμά για πρώτη φορά, για αρκετό χρόνο, όπως συμβαίνει όταν για πρώτη φορά πηγαίνει στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο.
  2. Η ενδοπροσωπική προσαρμογή αναφέρεται στη σχέση του παιδιού με τον εαυτό του Η διαπροσωπική προσαρμογή αναφέρεται στη σχέση του με τους άλλους.

Διαβάστε επίσης:

Παιδεία και εκπαίδευση: Δύο λέξεις που μοιάζουν μεταξύ τους αλλά έχουν σημαντικές διαφορές

Στοχεύοντας σε ένα Σύγχρονο και Δημιουργικό Σχολείο

Σχετικά με τον συντάκτη

Ειδικός Πάρεδρος ε.τ. του Π.Ι.

Αφήστε σχόλιο

ΧΟΡΗΓΟΙ

Επιστροφή στην κορυφή