Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς στο mellamatia.gr

Συνέντευξη στον Βαγγέλη Αυγουλά

Ο Κωνσταντίνος είναι κωφός από βρέφος και μεγάλωσε σε περιβάλλον ακουόντων. Αποφοίτησε από το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Ο.Π.Α., αλλά μετά από τις πρώτες συναναστροφές του με ανθρώπους με αναπηρία, ειδικά με κωφούς στα 20 του, συνειδητοποίησε πως θέλει να ασχοληθεί με την εκπαίδευση. Συνέχισε στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Ε.Κ.Π.Α. Τώρα συνεχίζει τις σπουδές του στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Ε.Κ.Π.Α. και παράλληλα κάνει το μεταπτυχιακό του στην Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευση. Πλέον είναι και δάσκαλος Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και Motivational Speaker στον Σύνδεσμο Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά & Νέους (Σ.Κ.Ε.Π.), υλοποιώντας προγράμματα ενημέρωσης κι εξοικείωσης πάνω στην αναπηρία και γενικά την διαφορετικότητα, σε μαθητές κι ενήλικες.

Συνέντευξη

Β.Α.: Σαν ένας άνθρωπος που μεγάλωσε έχοντας όλες του τις αισθήσεις εκτός της ακοής, τι συγκεκριμένα πιστεύεις ότι σού έλλειπε; Και τι σημαίνει για σένα , μετά την πρόοδο που έχεις κάνει, το να ακούς;

Κ.Σ.: Γενικά δε μου έλειψε κάτι ουσιαστικό σε μικρή ηλικία. Μεγαλώνοντας όμως, κατάλαβα πόσο σημαντικό και ποιοτικό είναι να καταλαβαίνεις τα όσα λέγονται σε μια συζήτηση 3+ ατόμων (φίλων, συγγενών, οικογένειας κ.λπ.), να εκφράζεσαι με την μουσική και να καταλαβαίνεις το λεξιλόγιο και την κατάσταση μέσα από τα κινούμενα σχέδια που ως παιδί θεωρούσα πως ήταν απλά εικόνα κι έλεγαν πολύ τυπικά πράγματα τύπου «γεια σου, τι κάνεις;» Αργότερα συνειδητοποίησα πόσο πίσω ήμουν σε λεξιλόγιο και επιτονισμό λέξεων επειδή δεν άκουγα την τηλεόραση. Τώρα καταλαβαίνω εν μέρει πως είναι να απολαμβάνεις το αγαθό της ακοής, χωρίς όμως να μπορώ να το αξιοποιήσω στο έπακρο γιατί δεν έχω εξασκήσει – λόγω ηλικίας – την ακουστική ικανότητα μου.

Β.Α.:  Άρχισες να παλεύεις με την αναπηρία σου από πολύ μικρός. Πότε, σε ποιο σημείο ένιωσες πραγματική ελπίδα ότι το αντιμετωπίζεις το πρόβλημα και ότι, τελικά, θα το ξεπεράσεις; Και με ποιο τρόπο; Από ποιο γεγονός; Και σήμερα που έχεις φτάσει; Πόσο την έχεις αντιμετωπίσει την αναπηρία;

Κ.Σ.: Μικρός δεν είχα καταλάβει πως είχα μια αναπηρία να αντιμετωπίσω, νόμιζα πως το «πρόβλημα» μου ήταν η φωνή μου. Όταν συνειδητοποίησα σε ηλικία 8-9 ετών πως δεν ακούω, δε μου ήρθε καθόλου βαρύ, είχα συνηθίσει να κάνω αυτό που έκανα ως τότε – προσπαθούσα ασυνείδητα. Την πραγματική ελπίδα την απέκτησα όταν προχώρησα στην επέμβαση και ακριβώς, επειδή πίστεψα σε αυτό, έκανα πολύ μεγάλο άλμα σε σχέση με αυτό που ήμουν πριν την επέμβαση και σε σχέση με άλλες περιπτώσεις, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Σήμερα, απλά ζω με τον τρόπο που ζω εδώ και 10 χρόνια τουλάχιστον. Έχω προσαρμόσει την ακοή που αντιλαμβάνομαι στην ζωή μου και η διαφορά φαίνεται, όταν δεν φοράω το ακουστικό και δυσκολεύομαι να καταλάβω τους άλλους, κάτι που παλιότερα μου ήταν κάτι εύκολο. Θεωρώ πως έχω αντιμετωπίσει με πολύ θετικό τρόπο την αναπηρία μου σήμερα, αν και υπάρχουν στιγμές που νιώθω «αποκλεισμένος» από κάτι π.χ. παρακολούθηση μέσω τηλεδιάσκεψης και δεν μπορώ να καταλάβω λόγω του ήχου που βγαίνει παραποιημένος ή σε μια μεγάλη παρέα – που δε γνωριζόμαστε τόσο καλά – σε ένα μαγαζί με πολύ δυνατή μουσική και χαμηλό φωτισμό. Εκεί νιώθω ένα εμπόδιο αλλά τι να κάνουμε; Δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα!

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς και ο Βαγγέλης Αυγουλάς
Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς και ο Βαγγέλης Αυγουλάς

Η πρώτη φορά που άκουσα

Β.Α.:  Προσπάθησε να μου περιγράψεις την πρώτη φορά που άκουσες κάτι. Τι ήταν, πότε ήταν, τι σου έκαναν, πως αισθανόσουν τις στιγμές ΠΡΙΝ πρωτοακούσεις και τι συνέβη αμέσως μετά; Τρόμαξες, φοβήθηκες, χάρηκες, εντυπωσιάστηκες….. και μήπως σού συνέβη ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση;

Κ.Σ.: Η πρώτη φορά που άκουσα ήταν μια στιγμή που δεν μπορώ ακριβώς να περιγράψω με απλά λόγια. Σίγουρα πάντως, αλλιώς φανταζόμουν τον ήχο από την αφή στα έπιπλα και τους παλμούς στο σώμα μου για 15 ολόκληρα χρόνια και μου ήρθε πολύ «διαφορετικό» από ό,τι περίμενα. Η πρώτη φορά που άκουσα ήταν δύσκολη, ένα σοκ που διήρκεσε για μερικά λεπτά, συνδεδεμένο με μια απογοήτευση. Ακριβώς επειδή ως τότε ο εγκέφαλος μου δεν είχε συνηθίσει σε ακούσματα, όλα μου φαινόταν το ίδιο ηχητικά και πολύ θολά. Τρόμαξα και φοβήθηκα πως ίσως δεν πέτυχε αυτό που ήθελα ή πως θα ήταν πολύ δύσκολο να προσαρμόσω τον ήχο στη ζωή μου. Ωστόσο, μετά από 2-3 μέρες άρχισα να ξεχωρίζω τους ήχους και τότε είναι που άρχισε να αλλάζει ριζικά η ζωή μου προς το καλύτερο.

Β.Α.: Τι μπορείς να ακούσεις, αν κρίνω από το ότι οδηγείς αυτοκίνητο;

Κ.Σ.: Ακούω ό,τι ακούει ο μέσος ακουόντας. Η διαφορά είναι καθαρά στην ακουστική αντίληψη μου. Επειδή ο εγκέφαλος «απορροφά» τις νέες πληροφορίες ακουστικά μέχρι τα 15, όπου ακριβώς σταματά η πλαστικότητα του σε νέες πληροφορίες, ήταν και οριακή η φάση που έκανα την επέμβαση. Αντιλαμβάνομαι και καταλαβαίνω τους ήχους της φύσης, τα ζώα, τα μηχανήματα και οτιδήποτε ακούμε καθημερινά γιατί τα έχω «αποθηκεύσει» ακουστικά. Ακόμη, συγκρατώ τις φωνές των πολύ οικείων μου προσώπων ή προσώπων που συναντώ καθημερινά. Ξεχνάω τις φωνές αν περάσει ένας μήνας περίπου και μπορεί να τύχει να με καλέσει κάποιος που είχα μάθει την φωνή του αλλά να μη καταλάβω ποιος είναι επειδή είχα να ακούσω την φωνή του αρκετό καιρό. Όσον αφορά την οδήγηση, όλοι οι κωφοί και βαρήκοοι μπορούν να οδηγήσουν, άσχετα με το αν φορούν ή όχι ακουστικό βοήθημα. Το κυρίως απαραίτητο στην οδήγηση είναι ο νους κι η όραση. Και έπεται η σωματική/κινητική ικανότητα.

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς σε ομιλία του
Ομιλία από το 1ο Διαδραστικό Συνέδριο του Σ.Κ.Ε.Π. “Προωθώντας την Αποδοχή της Διαφορετικότητας στα Σχολεία”

Η πρόοδος μετά την επέμβαση

Β.Α.: Απολύτως αντικειμενικά, πόση πρόοδο έχεις κάνει και πόση ακόμα ελπίζεις ότι θα κάνεις; Εξακολουθείς να «διαβάζεις χείλη»; Ακούς καθόλου τη φωνή σου, έστω ως δόνηση; «Δουλεύεις» καθόλου προς αυτή την κατεύθυνση; Υπάρχει τρόπος;

Κ.Σ.: Την εποχή που έκανα την επέμβαση, έκανα πολύ μεγάλη πρόοδο που ακόμα και τα κοντινά μου πρόσωπα είχαν εντυπωσιαστεί. Ακόμη, πέρασαν 3 μήνες λόγω καλοκαιριού και οι συμμαθητές μου σχολίασαν επιδοκιμαστικά πως με καταλάβαιναν πολύ εύκολα και με ρώτησαν πως και βελτιώθηκε η φωνή μου. Δυστυχώς, τα τελευταία 10 χρόνια, από όταν έγινα φοιτητής, σταμάτησα να επενδύω σε αυτό. Νιώθω πως έχω μείνει σε μια σταθερή πορεία, αν και παρατηρώ πως πολλές φορές τα τελευταία 3 χρόνια καταλαβαίνω λέξεις ή προτάσεις από αγνώστους που περνάνε από δίπλα μου, χωρίς καν να προσπαθήσω να καταλάβω τι λένε. Σίγουρα πάντως, χρειάζομαι μερικά μαθήματα ειδικής λογοθεραπείας για να μιλάω πιο σωστά με το διάφραγμα και κάποιες λέξεις και τρία γράμματα που τα προφέρω διαφορετικά αλλά με εμποδίζει το πολύ ψάξιμο που πρέπει να κάνω, καθώς και οικονομικά είναι πολύ μεγάλο το κόστος. Έχω βάλει στόχο να το κάνω φέτος. Ακούω κανονικά την φωνή μου αλλά διαφορετικά όταν με ακούω από κάποιο βίντεο ή μαγνητοσκόπηση. Όταν φωνάζω, νιώθω και την δόνηση στον λαιμό μου γιατί χρησιμοποιώ (εσφαλμένα) κυρίως τις φωνητικές χορδές μου. Εξακολουθώ να διαβάζω τα χείλη από συνήθεια αλλά χωρίς να δίνω πολλή σημασία όσο φοράω ακουστικό. Χωρίς το ακουστικό, εστιάζω 100% στα χείλη και πλέον χρειάζομαι μια παραπάνω προσπάθεια, σαν να προσπαθώ να μαντέψω τι θέλουν να πουν, σε σχέση με παλιά.

Β.Α.: Ποιοι σκέτοι ήχοι σού είναι απολύτως ευδιάκριτοι; Ένα κορνάρισμα αυτοκινήτου; Μια πόρτα που κλείνει; Ένα σκυλί που γαυγίζει; Ο ήχος του δρόμου; Οξείς ήχοι; Βαρείς ήχοι;

Κ.Σ.: Όλοι αυτοί που ανέφερες αλλά σίγουρα η ψιλή φωνή μου είναι πιο ευδιάκριτη στο να καταλάβω χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια ενώ τις βαριές ή βαθιές φωνές τις καταλαβαίνω αρκετά δύσκολα και με χρήση χειλεανάγνωσης μαζί.

Β.Α.: Ξέρω ότι όταν ήσουν μικρός, σε ηχογράφησαν ενώ προσπαθούσες να μιλήσεις. Φαντάζομαι ότι το έχεις ακούσει αυτό κάποια στιγμή. Πως σου φάνηκε τότε που πρωτοάκουγες τον εαυτό σου; Τι σκέφτηκες…. τι είπες….

Κ.Σ.: Μου φάνηκε πολύ παράξενο όταν στα 16 μου, άκουσα την φωνή μου στα 6. Από την μια εντυπωσιάστηκα που χρησιμοποιούσα πολύ καλά το διάφραγμα τότε και τώρα όχι αλλά ο τρόπος ομιλίας μου ήταν πολύ λάθος και ακατανόητος, που τώρα έχει διορθωθεί αρκετά έως πολύ, πιστεύω. Όσοι άκουσαν το βίντεο μου, χρειάστηκαν να το ακούσουν 2-3 φορές μέχρι να καταλάβουν πως έλεγα την αλφάβητα. Σίγουρα πάντως τότε δεν άκουγα καν τον εαυτό μου, απλά έβγαζα ήχους όπως μου υπεδεικνύε η λογοθεραπεύτρια μου και οι γονείς μου, χωρίς να καταλαβαίνω την ένταση, τον επιτονισμό κ.λπ. Τώρα καταλαβαίνω πώς μιλάω και σε ποια ένταση, αν μιλάω καθαρά ή όχι.

Β.Α.: Έχεις καταφέρει να ακούσεις κάτι με κάποια ικανοποιητική ευκρίνεια; Ραδιόφωνο ας πούμε, τηλεόραση, μουσική με κάποιο τρόπο.

Κ.Σ.: Από ραδιόφωνο μόνο όταν λένε τα νέα. Μουσική καταλαβαίνω με αρκετή δυσκολία μόνο τα ελληνικά κομμάτια κι αφού τα έχω ακούσει ήδη αρκετές φορές και να έχω διαβάσει τους στίχους. Αν έχω τους στίχους μπροστά μου και βάλω το κομμάτι να παίξει, πιάνω τις λέξεις ευκολότερα και μετά από λίγες φορές καταλαβαίνω χωρίς μεγάλη προσπάθεια. Όμως, αν περάσει αρκετός καιρός, πρέπει να επαναλάβω την διαδικασία. Δεν έχω ακουστική μνήμη στην ομιλία και τις φωνές. Τηλεόραση πάλι, μόνο κάποιες ελληνικές σειρές αλλά πιάνω το 70-80% συνήθως. Σειρές τύπου «Κωνσταντίνου κι Ελένης» είναι πολύ δύσκολες για μένα λόγω λεξιλογίου που δε συνηθίζω να ακούω καθημερινά!

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς σε παδική ηλικία
Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς 5 ετών. Οικογενειακή Φωτογραφία με γονείς, παππούδες και συγγενείς.

Τα Πρώτα Σχολικά Χρόνια

Β.Α.: Και σταματώ την ….ανάκριση «Πρώτου Βαθμού» στην οποία σε υπέβαλα ως ένας ανάπηρος σε κάποιον άλλον και σαν ένας ανάπηρος που πάλεψε για να ξεπεράσει πολλές ελλείψεις του και τα κατάφερε. Πως ήταν τα πρώτα σχολικά σου χρόνια; Και κοινωνικά, θυμάσαι τις δυσκολίες, τις συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων , των άλλων παιδιών και των δασκάλων σου;

Κ.Σ.: Μην ανησυχείς για τις ερωτήσεις, ίσα ίσα ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και σε ευχαριστώ πολύ!

Τα πρώτα μου σχολικά χρόνια ήταν όπως των άλλων παιδιών: είχα φίλους, έπαιζα ποδόσφαιρο με τα άλλα παιδιά, ξύλο, βρισίδια και χειρονομίες στα διαλείμματα κ.λπ. Όμως, αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι πως δεν πρόσεχα καθόλου στο μάθημα στις 3 ή 4 πρώτες τάξεις του σχολείου αλλά ευτυχώς, η μητέρα μου με διάβαζε κάθε μέρα, αδιάκοπτα και κάλυπτε όλα τα μαθήματα και όλες τις απορίες και ερωτήματα που είχα, και με το παραπάνω. Φυσικά, υπήρχαν παιδιά που με κορόιδευαν αρκετά συχνά (ελάχιστα παιδιά) αλλά αργότερα έβλεπα πως κορόιδευαν κι άλλα παιδιά χωρίς αναπηρία. Θα μου πεις… και ποιον δεν έχουν κοροϊδέψει; Είναι κάτι που περνάνε όλα τα παιδιά, σε όλες τις ηλικίες, σε όλα τα σχολεία του κόσμου.

Κοινωνικά, ήμουν παιδί που είχα μετρημένους φίλους. Πάντα είχα δύο ή τρεις φίλους που ήμασταν πολύ κοντά και παρέα, με άλλα παιδιά ήμουν πολύ τυπικά αλλά σίγουρα αν ήθελα βοήθεια κάπου, με βοηθούσαν – κυρίως τα κορίτσια να τονίσω – χωρίς δεύτερη σκέψη και με τα υπόλοιπα απλά κοροϊδεύαμε ο ένας τον άλλον ή κάναμε πως δεν υπήρχε ο ένας για τον άλλον.
Πάντα όμως, όταν πήγαινα σε νέο σχολείο (άλλαξα μια φορά σχολείο στο Δημοτικό και μετά στο Γυμνάσιο ήταν πολλά παιδιά από άλλα σχολεία), πολλοί με κοιτούσαν περίεργα λόγω ξενικής προφοράς και με ρωτούσαν από ποια χώρα είμαι. Βέβαια, τους φλόμωνα στα ψέματα πως ήμουν από Γερμανία, Αμερική κ.τ.λ. αλλά τα ανακάλυπταν στην πορεία! Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί ήταν συγκαταβατικοί, δεκτικοί να βοηθήσουν αλλά συχνά η αμηχανία τους φαινόταν πολύ έντονα. Κάποιοι – ευτυχώς, λίγοι – ήταν πολύ απαξιωτικοί απέναντι μου, με έναν δάσκαλο κι έναν καθηγητή να μου κάνουν την ζωή δυσκολότερη χωρίς λόγο (φαντάζομαι, δε θυμάμαι να τους έκανα ή είπα κάτι κακό). Στη ζωή είναι αυτά όμως, συμβαίνουν ενίοτε σε πολλούς μαθητές. Εγώ θα ήμουν η εξαίρεση;

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς με το πτυχίο του
Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς στην Ορκωμοσία του

Οι Σπουδές

Β.Α.: Τι θεωρείς ότι ήταν αυτό που σε ώθησε να διαβάσεις τόσο πολύ, να σπουδάσεις τόσα διαφορετικά πράγματα, να μάθεις νοηματική σε τέτοιο επίπεδο ώστε να διδάσκεις; Τι ήθελες να αποδείξεις και σε ποιον;

Κ.Σ.: Πριν ξεκινήσω, θα ήθελα να παραθέσω πως στο σχολείο δεν ήμουν το «υπόδειγμα» μαθητή. Δε μου άρεσε ιδιαίτερα το διάβασμα, πέραν από 2-3, φιλολογικού περιεχόμενου. Διάβαζα γιατί «έπρεπε», για να μη μείνω στην ίδια τάξη και επειδή η μητέρα μου με πίεζε – και την ευχαριστώ πολύ κι ας το συνειδητοποίησα αργά.

Ο λόγος που σπούδασα πολλά πράγματα είναι απλός: πέρασα σε σχολή χωρίς να ξέρω τι θέλω και στην διάρκεια των σπουδών, και συνέβαλε η γνωριμία μου με κωφούς και γενικά άτομα με αναπηρία, κατάλαβα τι ήθελα. Ήθελα να γίνω σαν την μητέρα και τον παππού μου, φιλόλογος. Έτσι, τελείωσα με τα Οικονομικά ως πρώτο πτυχίο και συνέχισα στο τμήμα Φ.Π.Ψ. μετά από κατατακτήριες. Μετά σκέφτηκα πως θα μου άρεσε να μάθαινα πράγματα και ως δάσκαλος, κι αν προκύψει ευκαιρία να γίνω δάσκαλος, γιατί όχι; Έτσι έδωσα πάλι κατατακτήριες και πέρασα στο Π.Τ.Δ.Ε. Αθηνών και τώρα σύντομα τελειώνω και το μεταπτυχιακό μου πάνω στην Ειδική Αγωγή. Κι ελπίζω πως το όνειρο μου θα πάρει σάρκα και οστά. Θέλω να εστιάσω στον αυτισμό αλλά και στην κώφωση, να συμβάλλω έτσι ώστε τα παιδιά να ανεξαρτητοποιηθούν όσο γίνεται και γνωστικά να φτάσουν ακόμα πιο ψηλά.

Η νοηματική ήρθε από το πουθενά. Μέχρι τα 19 μου δεν ήξερα καν την ύπαρξη της κι ας την είχα ακουστά από τους γονείς μου. Δεν είχα συνειδητοποιήσει τι ήταν. Όταν, τελικά, γνώρισα για πρώτη φορά ένα κωφό άτομο και γνώρισα τους φίλους του και στη συνέχεια τον κόσμο των κωφών, στα 20 μου, άρχισα να μαθαίνω νοηματική από καθαρό ενδιαφέρον. Και μου άρεσε τόσο πολύ, έτσι που όταν μου προτάχθηκε για διδασκαλία νοηματικής, δεν μπορούσα να πω όχι αφού είναι κάτι που αγαπώ πολύ και χρησιμοποιώ σχεδόν καθημερινά στη ζωή μου. Παράλληλα, η νοηματική μου έδωσε πολλά πράγματα, εμπειρίες, γνώσεις και άλλα τόσα που δεν είχα φανταστεί πως θα αποκτήσω στη ζωή μου.

Δεν ήθελα να αποδείξω κάτι σε κάποιον, απλά τα κάνω για την δική μου ικανοποίηση. Δε μου αρέσει καθόλου να κάθομαι και να μη κάνω κάτι, να προσφέρω κάτι με τον δικό μου τρόπο, να συμβάλλω κάπου. Πολλές φορές κουράζομαι κι αγχώνομαι με αυτά αλλά είναι πάντα συνοδευμένα με μια ευφορία πληρότητας.

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς σε ομιλία του
Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς ομιλία σε σχολείο. Όλα τα παιδιά κάνουν το “μπράβο” στη νοηματική.

 

 

Σχετικά με τον συντάκτη

Δικηγόρος, Πρόεδρος της ΑΜΚΕ "Με Άλλα Μάτια", Τακτικός Εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Διεθνούς Οργάνωσης VIEWS για νέους με προβλήματα όρασης

One comment for “Κωνσταντίνος Σαμαράς: Όλα είναι ήχος ή μήπως όχι;

Αφήστε σχόλιο

ΧΟΡΗΓΟΙ

Επιστροφή στην κορυφή