QUEER ATHENS | Από τον Γιάννη Πανατζόπουλο (Lifo)
🔻Ποιες πρωτοβουλίες σχεδιάζονται και ποιες ήδη εφαρμόζονται για τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας;
Συνέντευξη στον Γιώργο Σταμάτη, Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας
Η μειωμένη ορατότητα, η περιθωριοποίηση, ο στιγματισμός, ο εκφοβισμός, η άσκηση σωματικής βίας και οι σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα ΔΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αυτός είναι και ο λόγος που καθιστά ύψιστη προτεραιότητα τη θέσπιση παρεμβάσεων σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς. Πλέον, τα ζητήματα πλήρους κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων δεν βρίσκονται στο περιθώριο του δημόσιου διαλόγου αλλά έχουν έρθει στο επίκεντρο ενός ευρύτερου πλαισίου υποστήριξης με πολιτικές που έχουν σκοπό την προαγωγή μιας κουλτούρας συμπερίληψης καθώς και την επίτευξη μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς.
«Τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αποτυπώνονται στη διεθνή και εσωτερική έννομη τάξη, κατοχυρώνονται στον ίδιο βαθμό για όλους τους ανθρώπους, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Εντούτοις, παρά το γεγονός της οριζόντιας και καθολικής θεσμικής διασφάλισης των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, υπάρχουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες που τελούν σε συνθήκες ευαλωτότητας και δεν μπορούν να ασκήσουν επαρκώς τα δικαιώματά τους, επειδή αντιμετωπίζουν πολλαπλά κοινωνικά εμπόδια και δυσμενείς διακρίσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, αφού ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των ατόμων βιώνει άνιση μεταχείριση σε όλα τα πεδία, λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου», λέει στην αρχή της συζήτησης μας ο γενικός γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, Γιώργος Σταμάτης. Συνεχίζει με τις συμπεριληπτικές πολιτικές που σχεδιάζονται για την άρση των διακρίσεων και για την άμβλυνση των ανισοτήτων με γνώμονα την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Συμπεριληπτικές Πολιτικές για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ένα στα πέντε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπο με το πρόβλημα της έλλειψης στέγης, με το ποσοστό να ανέρχεται στο ένα στα τρία για τα τρανς πρόσωπα. Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τα Δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, η καθολική σύγκρουση με το οικογενειακό περιβάλλον, η έλλειψη επαρκών πολιτικών στήριξης και ο αποκλεισμός τους από την αγορά εργασίας εξαιτίας των κοινωνικών στερεοτύπων συνιστούν τους κυριότερους λόγους για το υψηλό ποσοστό της αστεγίας που βιώνουν. Στο σημείο αυτό ο κ. Σταμάτης σημειώνει: «Η ΝΔ είχε εντάξει τη διασφάλιση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στις πολιτικές της θέσεις ήδη από το 2017, οπότε με πρωτοβουλία του σημερινού πρωθυπουργού ξεκινήσαμε ενεργή διαβούλευση με τους φορείς των ΛΟΑΤΚΙ+. Τότε ξεκίνησε και η ενεργή δική μου γνωριμία με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και η εξοικείωση μου με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα ως γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της ΝΔ. Σήμερα, ως κυβέρνηση, θεσπίζουμε ένα συνολικό πλέγμα οριζόντιων πολιτικών και στοχευμένων παρεμβάσεων για την άρση των εμποδίων με στόχο την πλήρη κοινωνική ένταξη των ΛΟΑΤΚΙ+ συμπολιτών μας. Το δικαίωμα πρόσβασης σε κατάλληλη και προσιτή στέγη των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων συνιστά για εμάς σημαντική προτεραιότητα, γι’ αυτό και, πέραν των συμπεριληπτικών πολιτικών που υιοθετούμε, θεσπίζουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στοχευμένα μέτρα και δράσεις, αποκλειστικά εστιασμένα στην ιδιαίτερα ευάλωτη αυτή κοινωνική ομάδα».
Ύστερα από συνέργεια της Περιφέρειας Αττικής και της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ανακοινώθηκε η δημιουργία και λειτουργία μιας δομής ημιαυτόνομων διαμερισμάτων προσωρινής φιλοξενίας ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων , συνολικής χωρητικότητας είκοσι ενός ατόμων. Έτσι, με την ασφάλεια που θα τους παρέχει μια κατάλληλη και φιλόξενη στέγη θα μπορούν πλέον να κάνουν τα επόμενα βήματα για την ένταξή τους και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής. Πρόκειται για μια δράση που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και έχει προβλεφθεί αρχικά για δεκαοκτώ μήνες, με προοπτική επέκτασής της. Την ίδια στιγμή είναι προφανές ότι η Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ δεν θα ήταν πλήρης αν δεν περιλάμβανε και τα άτομα με αναπηρία που υφίστανται πολλαπλούς αποκλεισμούς και διακρίσεις. «Επιπλέον προβλέπεται ψυχολογική ενδυνάμωση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων μέσω της λειτουργίας υπηρεσίας ψυχοκοινωνικής στήριξης καθώς και γραμμή τηλεφωνικής υποστήριξης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, των οικογενειών τους και των εκπαιδευτικών. Η δράση είναι αποτέλεσμα στενής συνεργασίας της Περιφέρειας Αττικής με τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και θα συγχρηματοδοτηθεί επίσης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο», τονίζει ο γενικός γραμματέας.
Πολλαπλές διακρίσεις
Παράλληλα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις ειδικότερες κατηγορίες ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που βρίσκονται σε υψηλό βαθμό ευαλωτότητας και βιώνουν πολλαπλές διακρίσεις, π.χ. λόγω ηλικίας (τρίτη ηλικία, νεαρά άτομα). Ο κ. Σταμάτης συμπληρώνει: «Η έλλειψη οικογενειακού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος, ο αποκλεισμός από την αγορά εργασίας, ο στιγματιστικός και κακοποιητικός λόγος και η πλημμελής πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας αποτελούν τα βασικότερα προβλήματα με τα οποία οι συμπολίτες μας αυτοί έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι. Από τη μια πλευρά η ανεπαρκής πρόσβασή τους σε ποιοτικές υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης λόγω της εργασιακής τους περιθωριοποίησης και από την άλλη ο φόβος της λεκτικής βίας και της απαξιωτικής συμπεριφοράς τούς αποτρέπουν από τη χρήση των υπηρεσιών που δικαιούνται και από τη γενικότερη συμμετοχή τους στις πτυχές της κοινωνικής δραστηριότητας. Μια πρόσθετη παράμετρος λεκτικής βίας είναι το εσκεμμένο misgendering που κάνουν οι υπάλληλοι στα τρανς πρόσωπα, το οποίο κάποιες φορές συνιστά ακραία κακοποιητική συμπεριφορά, διότι μπορεί να την υφίστανται σε νοσοκομεία, δικαστήρια, αστυνομικά τμήματα και καταστήματα κράτησης. Επίσης, αυτό που πετύχαμε ως κομβικής σημασίας ρύθμιση για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα με αναπηρία είναι η υπηρεσία του προσωπικού βοηθού, ένα μέσο που θα τους εξασφαλίσει την αυτονομία και την ανεξάρτητη διαβίωση. Συγχρόνως, για την αντιμετώπιση της λεκτικής κακοποίησης, αφαιρούμε τις στιγματιστικές εκφράσεις από τα δημόσια έγγραφα και διοργανώνουμε επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαίδευσης ειδικών επαγγελματικών ομάδων και ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού σε θέματα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων. Τέλος, να σας θυμίσω ότι καταργήσαμε την απαγόρευση αιμοδοσίας από ΛΟΑΤΚΙ+ συμπολίτες μας, με αποτέλεσμα να μπορούν κι εκείνοι να προσφέρουν ισότιμα το πολύτιμο αυτό αγαθό της ζωής σε όποιον το έχει ανάγκη, ενώ πρόσφατα ποινικοποιήθηκαν οι θεραπείες μεταστροφής σε ευάλωτα πρόσωπα».
Πρόσβαση στην αγορά εργασίας
Ταυτόχρονα, ένα άλλο πολύ σημαντικό ζήτημα αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Είναι γεγονός ότι ο πιο κρίσιμος παράγοντας που δημιουργεί εμπόδια και διακρίσεις και σε άλλους τομείς είναι η έλλειψη πρόσβασης ορισμένων κατηγοριών των ΛΟΑΤΚΙ+ στην αγορά εργασίας λόγω των αρνητικών στερεοτύπων και των κοινωνικών προκαταλήψεων. «Ο εργασιακός αποκλεισμός δημιουργεί εμπόδια στην πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και στις υπηρεσίες υγείας. Αρκετοί συμπολίτες μας, κυρίως τρανς, αναγκάζονται να εργάζονται στο σεξ, πολλές φορές παράνομα, επειδή έχουν αποκλειστεί από κάθε άλλη εργασία», προσθέτει ο κ. Σταμάτης και υπογραμμίζει ότι: «Για τον λόγο αυτό και αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη ευαλωτότητα που βιώνουν τα τρανς πρόσωπα, έχουν υπαχθεί ήδη στις ευάλωτες ομάδες των προγραμμάτων της ΔΥπΑ (πρώην ΟΑΕΔ) με στόχο την ουσιαστική προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στην απασχόληση». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διάταξης αποτελεί η Ραφαέλα Μουζακίτη, η οποία εργαζόταν ως σεξεργάτρια και πλέον δουλεύει ως πωλήτρια σε κατάστημα ηλεκτρικών ειδών του Πειραιά.
Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+
Η Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, η οποία εκπονήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας, με την ενεργή συμμετοχή της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αποτελεί συνέχεια της αντίστοιχης ευρωπαϊκής στρατηγικής. Όπως διαβάζουμε στην έκθεση, προβλέπονται, μεταξύ άλλων νομοθετικών παρεμβάσεων, η τροποποίηση του ν. 4443/2016 ώστε ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η έκφραση, η ταυτότητα, η ιατροφαρμακευτική κάλυψη διεμφυλικών αιτούντων ασύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου να συμπεριληφθούν στο πεδίο της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας στη νομοθεσία για την ίση μεταχείριση. «Εμείς, με το συνεκτικό πλαίσιο των θεσμικών παρεμβάσεων που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε, θέτουμε τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στο επίκεντρο μιας προοδευτικής πολιτικής, οικοδομώντας μια ανοιχτή κοινωνία στη βάση της αμοιβαίας αποδοχής και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εργαζόμαστε από κοινού με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα για την ενίσχυση της ορατότητας των συμπολιτών μας και την πραγμάτωση του οράματος της καθολικής συμπερίληψης σε μια κοινωνία που μας χωράει όλους, χωρίς εμπόδια, διακρίσεις και αποκλεισμούς. Ο δρόμος από την περιθωριοποίηση στην πλήρη ορατότητα είναι ανηφορικός, όμως εμείς κάναμε μια δυναμική εκκίνηση και προχωράμε με πυξίδα μας την κοινωνική ισότητα και την αλληλεγγύη», καταλήγει οκ. Σταμάτης.
Πηγή: Εφημερίδα “LIFO” έντυπη έκδοση
