Φένια Χορμπά Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Δυτικής Ελλάδος
Πάντα κερδίζεις όταν συναντάς χαρισματικούς ανθρώπους που η ζωή τους δεν είναι δεδομένη αλλά αναγκάζονται να μάχονται για τα αυτονόητα. Ανάμεσα σε αυτούς είναι μία νέα γυναίκα που δραστηριοποιείται σε διαφόρους τομείς. Γυμνάζεται, κάνει μαθήματα χορού και τραγουδιού κι είναι κοινωνικά ευαισθητοποιημένη στην αλληλεγγύη και τη διαφορετικότητα. Αυτή είναι η ουσία. Υπάρχει, όμως, και μια λεπτομέρεια. Ένα λευκό μπαστούνι που κρατά στο χέρι της, όταν περπατά στον δρόμο.
Η Φένια Χορμπά, Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Δυτικής Ελλάδος, ένα κορίτσι της διπλανής πόρτας, με μερική τύφλωση. Μας μιλά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα «Λευκού Μπαστουνιού». Πρόκειται για τον πολύτιμο βοηθό που στηρίζει, οδηγεί και ανοίγει τον δρόμο στα τυφλά άτομα δίνοντας το αίσθημα της αυτονομίας και της μη εξάρτησης από φυσικό συνοδό. Επικεντρώνεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους τα άτομα με οπτική αναπηρία σχετικά με την κινητικότητα, τον προσανατολισμό και τις δεξιότητες της καθημερινής διαβίωσης. Παράλληλα, στέλνει τα δικά της μηνύματα για τα όσα πρέπει να γίνουν με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους και την πλήρη ένταξή τους στην κοινωνία σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον που πρέπει να επιδείξει η πολιτεία απέναντι στα άτομα αυτά που στερούνται την πολυτιμότερη αίσθηση, την όραση.
Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας «Λευκού Μπαστουνιού» που είναι η 15η Οκτωβρίου, ποιο μήνυμα στέλνεις στα άτομα που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της οπτικής αναπηρίας;
Στα άτομα που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της οπτικής αναπηρίας, το μήνυμα που θα ήθελα να διαδώσω είναι ότι το να είσαι τυφλός δεν είναι ντροπή. Ένας τυφλός έχει όνειρα, σχέδια για τη ζωή του και δύναμη ψυχής.
Ποιο βαθμό αυτονομίας μπορεί να επιτύχει ένας τυφλός σήμερα;
Η αλήθεια είναι πως στις μέρες μας αρκετοί τυφλοί και μερικώς βλέποντες μπορούν να αυτοεξυπηρετούνται και να ζουν μόνοι τους. Ωστόσο ο βαθμός αυτονομίας των ατόμων με οπτική αναπηρία ποικίλλει και επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες. Οι τυφλοί μπορούν να μετακινηθούν ελεύθερα με το λευκό μπαστούνι ή με τον σκύλο-οδηγό οπουδήποτε κι αν επιθυμούν, αρκεί οι συνθήκες να είναι ανθρώπινες.
Φένια, ζεις ως ένα απλό καθημερινό κορίτσι. Είσαι ένα ενεργό και δραστήριο μέλος της κοινωνίας χωρίς να σε εμποδίζει το ζήτημα της αναπηρίας σου. Κάνεις πολλές δραστηριότητες (τραγούδι, χορό). Πόσο αληθινό είναι να ακούς από πολλούς για ό,τι μικρό ή μεγάλο κάνεις για «δύναμη ψυχής» ή ότι βλέπεις με τα «μάτια της ψυχής»;
Φυσικά κι έχω ακούσει αυτές τις φράσεις. Η αλήθεια είναι, πολλές φορές, μια έννοια σχετική. Κάποιος μπορεί να λέει κάτι απλά για να το πει και κάποιος άλλος να το εννοεί πραγματικά. Θέλω να πιστεύω ότι όσοι μου λένε κάτι τέτοιο το εννοούν.
Πώς είναι να ζεις χωρίς να βλέπεις; Τι σε δυσκολεύει ιδιαίτερα στην καθημερινότητά σου; Πώς αντιμετωπίζεις το θέμα της δικής σου αναπηρίας;
Προσωπικά είμαι μερικώς βλέπουσα. Το να μην βλέπεις κάποια πράγματα είναι δύσκολο, αλλά γίνεται συνήθεια. Στην καθημερινότητά μου ο βαθμός δυσκολίας μου είναι μηδαμινός γιατί ο καθένας γνωρίζει απόλυτα τον χώρο του. Στις εξωτερικές μου δραστηριότητες, με δυσκολεύει η πρόσβαση στην πόλη που ζω και ο ασυνείδητος κόσμος. Η αντιμετώπισή μου στην οπτική αναπηρία μου είναι θετική, χωρίς να επηρεάζει κανέναν τομέα της ζωής μου.
Ποια προβλήματα μπορούν να παρουσιαστούν στις καθημερινές δραστηριότητες των τυφλών;
Τα προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ποικίλλουν από προσβλητικές συμπεριφορές μέχρι τη δύσκολη πρόσβαση στους δημόσιους χώρους, όπως η έλλειψη συστημάτων εκφώνησης πληροφοριών στα ΜΜΜ και στους ανελκυστήρες, καθώς και η έλλειψη ηχοσήμανσης στους φωτεινούς σηματοδότες, οι άσχημες συνθήκες στα πεζοδρόμια που παρεμποδίζουν τη μετακίνησή μας (σπασμένα πλακάκια, λακκούβες, κάδοι), καθώς και ασυνείδητοι πολίτες που παρκάρουν σε ράμπες όδευσης τυφλών. Τα οχήματα, εξάλλου, δεν τηρούν τον ΚΟΚ.
Το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να έχει καταλυτικό ρόλο στην ομαλή αποδοχή ενός μέλους με πρόβλημα τύφλωσης, και όσον αφορά στο κομμάτι της ψυχολογικής υποστήριξης;
Σαφώς και η οικογένεια παίζει καταλυτικό ρόλο στο θέμα της ψυχολογίας του κάθε ατόμου με οποιαδήποτε οπτική αναπηρία. Άλλωστε μέσα από την οικογένεια διαμορφώνεται ο χαρακτήρας ενός παιδιού. Το ζήτημα είναι η κάθε οικογένεια να αποδεχτεί το παιδί της όπως ακριβώς είναι, στηρίζοντάς το σε κάθε βήμα του για να μπορέσει να είναι ενεργό μέλος στην κοινωνία και να πιστεύει στον εαυτό του.
Ο κόσμος σε αποδέχεται; Πόσο ενοχλητικές είναι οι «ταμπέλες» και οι «ετικέτες», όταν μπαίνουν στους ανθρώπους; Στην καθημερινή συναναστροφή σου, δείχνουν τον απαιτούμενο σεβασμό ή μήπως είναι θέμα άγνοιας και ελλιπούς ενημέρωσης, όταν σε βλέπουν διαφορετικά;
Μου έχει τύχει να μην με αποδέχονται κι απλά το προσπέρασα. Εμένα προσωπικά οι «ταμπέλες» με αφήνουν παγερά αδιάφορη. Ο καθένας μπορεί να πει ότι θέλει. Γενικά ο απαιτούμενος σεβασμός υπάρχει κατά ένα ποσοστό. Όταν όμως δεν υπάρχει σεβασμός, αυτό είναι κυρίως θέμα παιδείας. Ο ενεργητικός κοινωνικός ρόλος σχετίζεται με γνώση, συμμετοχή και αποδοχή της διαφορετικότητας. Η σωστή ενημέρωση δημιουργεί μια κοινωνία που μαθαίνει, κατανοεί, συνεργάζεται, αποδέχεται και δίνει ίσες ευκαιρίες.
Τι θα ήθελες να πεις στους ανθρώπους; Τι συμπαθείς και τι αντιπαθείς σε αυτούς;
Θα μοιραστώ με το κοινό, μια φράση που μου έχει πει ένας σημαντικός άνθρωπος στη ζωή μου. Όποιος έχει πρόβλημα με το πρόβλημά μου, τότε το πρόβλημα το έχει αυτός, πράγμα που σημαίνει ότι η αναπηρία δεν είναι το πρόβλημα. Πρόβλημα είναι το πώς αυτή αντιμετωπίζεται. Δεν μου αρέσει οι άνθρωποι να μην δείχνουν σεβασμό, ενώ λατρεύω εκείνους που έχουν θετική στάση ζωής.
Πώς αντιλαμβάνεσαι την «οπτική» ποιότητα ενός ανθρώπου;
Μπορώ να διακρίνω μόνο κάποια χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου και βασίζομαι κυρίως στην ακοή και την αφή.
Ως πρόεδρος της Περιφερειακής Ενωσης Τυφλών Δυτικής Ελλάδας, ποιοι είναι οι στόχοι και οι διεκδικήσεις σας;
Σκοπός μας είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τα άτομα με προβλήματα όρασης και στόχο μας, η ισότιμη κοινωνική ένταξή μας. Διεκδικούμε το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην επαγγελματική κατάρτιση, στην εργασία και την ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή.
Υπάρχει πολιτική στήριξης από το κράτος; Ποιες υποδομές χρειάζονται;
Η χάραξη της πολιτικής δεν είναι σήμερα δική μου δουλειά. Η καθημερινότητα των πολιτών και των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, όμως, είναι. Και τη δουλειά μου προσπαθώ κάθε μέρα, κόντρα στις δυσκολίες και με τις μικρές μου δυνάμεις, να την κάνω καλά. Κατά καιρούς, διαφωνώ με κυβερνητικούς χειρισμούς σε κοινωνικά θέματα.
Υπάρχει βελτίωση στο θέμα της ευαισθητοποίησης και ανταπόκρισης του κοινού για την ασθένεια στις πραγματικές της διαστάσεις; Παράλληλα πραγματοποιούνται δράσεις προκειμένου να ενημερωθεί ο κόσμος;
Η Ενωση έχει αναλάβει μια σειρά καινοτόμων προγραμμάτων στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, όπως: Η Υπηρεσία Κινητικότητας / Προσανατολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης, η Yπηρεσία Eπαγγελματικού Προσανατολισμού και Αποκατάστασης και των στελεχών ειδικών βιβλιοθηκών, λειτουργία μονάδας εξυπηρέτησης και ενημέρωσης τυφλών, εκμάθηση ηλεκτρονικών υπολογιστών. Επίσης, γίνεται η εκμάθηση της απτικής μεθόδου γραφής και ανάγνωσης Braille με δωρεάν μαθήματα για τους τυφλούς και τις οικογένειές τους. Ταυτόχρονα, γίνονται ενημερωτικές δράσεις στην πόλη μας, όπως σε σχολεία, σε ημερίδες και σε ΜΜΕ.
Ποιο στόχο σου θέλεις να πραγματοποιήσεις;
Δυο στόχους είχα στη ζωή μου. Ο ένας, να γίνω ενεργό μέλος στην Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Δυτικής Ελλάδος, έχει ήδη επιτευχθεί. Ο δεύτερος στόχος μου είναι να δημιουργήσω τη δική μου οικογένεια. Μέχρι τώρα, έμαθα να αφήνω πίσω μου κάθε φόβο μου και να «αγγίζω» το φως στο σκοτάδι.
*Από την έντυπη έκδοση: Συνέντευξη στην Ανθη Ροδοπούλου
Πηγή: ww.w.pelop.gr
