Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο (ΕΚ). Είναι το σημαντικότερο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αντιπροσωπεύει 450 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην ΕΕ και περιλαμβάνει 705 βουλευτές, οι οποίοι αποκαλούνται ευρωβουλευτές.
Έχει πολύ σημαντικές αρμοδιότητες, οι οποίες με γενική περιγραφή ορίζονται ως εξής:
☑️ Νομοθετικές: ψηφίζει τους νόμους που διέπουν την οργάνωση και τη λειτουργία της ΕΕ και τροποποιεί υπάρχοντες νόμους, για να γίνουν καλύτεροι.
☑️ Ελεγκτικές: εγκρίνει τον προϋπολογισμό της Ευρώπης και ελέγχει τη δημοσιονομική λειτουργία και τις δραστηριότητες των οργάνων της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Πιο αναλυτικά, πριν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, οι τομείς στους οποίους αναφερόταν και ασκούσε εποπτεία ήταν:
Το περιβάλλον, οι μεταφορές, η εσωτερική αγορά, η εσωτερική πολιτική, η εκπαίδευση, και η προστασία των καταναλωτών.
Μετά τη συνθήκη της Λισαβόνας προστέθηκαν:
✅ Η γεωργία και η αλιεία, η στήριξη των φτωχότερων περιφερειών, η ασφάλεια και η δικαιοσύνη, η εμπορική πολιτική, η συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ και οι εκτελεστικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μοναδικό όργανο που εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες. Το ίδιο και οι Ευρωβουλευτές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι Ευρωβουλευτές έχουν την εξουσία και την ευθύνη για τη λογοδοσία όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Είναι οι θεματοφύλακες του χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών. Ένα από αυτά είναι το δικαίωμα να προτείνουν αλλαγή ή καθιέρωση νέας πολιτικής της ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι η σχετική πρόταση πρέπει να έχει υπογραφεί από ένα εκατομμύριο Ευρωπαίους πολίτες.
Είναι σαφές ότι πάντα και κυρίως μετά τη συνθήκη της Λισαβόνας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αυξημένες αρμοδιότητες, σοβαρές δυνατότητες, αλλά και μεγάλη ευθύνη για τη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής πολιτικής και την πορεία της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη των χωρών του πλανήτη.
Ευρωβουλευτές
Ανάλογες είναι και οι δυνατότητες και η ευθύνη των ευρωβουλευτών. Στο σημείο αυτό εύλογα τίθεται το ερώτημα:
- Ποιος πρέπει να είναι ο ευρωβουλευτής;
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Ευρωβουλευτή είναι τόσο σημαντικές και περίπλοκες, ώστε να εξαρτάται ολόκληρη η Ευρώπη από τις δικές του αποφάσεις. Αρνούμαι, βέβαια, να δεχτώ αυτό που κάποιος αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος είπε ότι “καθήκοντα του ευρωβουλευτή είναι πρώτα το κόμμα και η φθορά της κυβέρνησης…” 450 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτώνται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις αποφάσεις των Ευρωβουλευτών. Αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωβουλευτές πρέπει να είναι άτομα με ολοκληρωμένη προσωπικότητα και αυξημένα προσόντα, για να μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση της κατάλληλης ευρωπαϊκής πολιτικής, ώστε οι ευρωπαίοι πολίτες να ζουν ήρεμα, ειρηνικά, δημιουργικά, με δημοκρατία και με αλληλεγγύη μεταξύ τους στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να είναι άτομα με καθαρό μυαλό, με εύκολη προσαρμογή σε νέα δεδομένα, με υψηλού βαθμού δεξιότητες συνεργασίας και κατανόησης των άλλων, με γνώση του πολιτισμού και των ιδιαιτεροτήτων των χωρών της ΕΕ, με γνώση των προβλημάτων που απειλούν την παγκόσμια κοινότητα, με ευελιξία στη διατύπωση προτάσεων, με ηθικές και κοινωνικές αξίες, ώστε οι αποφάσεις που παίρνουν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ζωής όλων των ευρωπαίων πολιτών. Αν θέλουμε να προσδιορίσουμε τηλεγραφικά το προφίλ του Ευρωβουλευτή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω λέξεις:
❝ Κοινωνική Ευαισθησία – Παραγωγικότητα – Δημοκρατία – Αλληλεγγύη❞
Πώς θα βοηθήσει τους φτωχούς λαούς της Ευρώπης να ζήσουν καλύτερα αν δεν έχει κοινωνική ευαισθησία και δεν πιστεύει στην αλληλεγγύη;
Πώς θα συμβάλει στη διαμόρφωση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αν δεν έχει επαρκή γνώση των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που επικρατούν στην Ευρώπη και στον κόσμο;
Πώς θα συμβάλει στη λήψη των καλύτερων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αν δεν έχει την κατάρτιση που απαιτείται και δεν εμφορείται από υγιείς ηθικές και κοινωνικές αρχές;
Πώς θα μπορεί να σχεδιάζει παρεμβάσεις και να καταθέτει προτάσεις για την βελτίωση της ΕΕ αν δεν διατηρεί καλές σχέσεις με τους συναδέλφους του και δεν είναι σε θέση να συνεργάζεται με τους άλλους με κατανόηση και αλληλοαποδοχή;
Πιστεύω ότι με βάση τα χαρακτηριστικά αυτά πρέπει να ορίζονται τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων ευρωβουλευτών.
- Συμβαίνει όμως αυτό σήμερα;
Μια έρευνα για να δούμε τι πιστεύει ο κόσμος για τα κριτήρια με τα οποία επιλέγονται σήμερα οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Άποψή μας είναι ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ερωτώμενοι θα απαντήσουν ότι τα κριτήρια επιλογής είναι κυρίως: το επάγγελμα, το οποίο κάνει γνωστό το πρόσωπο στον πολύ κόσμο. Τέτοια επαγγέλματα είναι π.χ. ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, ποδοσφαιριστές, αθλητές, πρόσωπα που κατέχουν θέσεις με υψηλό κύρος και κοινωνική επιφάνεια, πρόσωπα οικογενειών με μακρά πολιτική ιστορία και παράδοση κ.ά., καθώς και οι προσωπικές σχέσεις μεταξύ των αρχηγών των κομμάτων και των υποψηφίων. Πρόσωπα, δηλαδή, τα οποία έχουν αναγνωρισιμότητα και άρα περισσότερες πιθανότητες να συγκεντρώσουν μεγάλο αριθμό ψήφων και να αυξήσουν τις πιθανότητες καλών εκλογικών αποτελεσμάτων των κομμάτων.
Για την αποφυγή παρερμηνειών και παρεξηγήσεων διευκρινίζω ότι τίποτα δεν είναι απόλυτο. Η αναφορά μου αυτή και η περιγραφή των προσόντων είναι γενική. Σε καμιά περίπτωση δεν συνδέεται και δεν αφορά σε πρόσωπα, τα οποία περιλαμβάνονται ήδη στις λίστες των υποψηφίων ευρωβουλευτών που έχουν ανακοινώσει τα κόμματα. Κάποια από αυτά μπορεί να εμπίπτουν στα παραπάνω επαγγέλματα και να είναι αξιόλογα. Σ’ αυτά το μόνο που έχω να πω είναι “συγχαρητήρια και καλή επιτυχία!”.
Συζήτηση – συμπεράσματα
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι ευρωπαϊκές εκλογές είναι μια πολύ σοβαρή διαδικασία. Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και οι ευρωβουλευτές θα καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης και των ευρωπαίων πολιτών. Ιδιαίτερα σήμερα, που η Ευρωπαϊκή Ένωση κλυδωνίζεται από σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, όπως είναι η αδυναμία συμφωνίας και συντονισμού μεταξύ των βορείων και των νοτίων χωρών στα μεγάλα θέματα: οικονομία, διπλωματία, ασφάλεια, μετανάστευση, αλληλεγγύη κλπ, τα οποία εμποδίζουν στην πλήρη ολοκλήρωσή της, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και οι ευρωβουλευτές πρέπει να διαδραματίσουν ένα ρόλο αυξημένης ευθύνης. Αλλά αυξημένη είναι και η ευθύνη των ψηφοφόρων. Οφείλουν, ανεξάρτητα από κόμματα και άλλους παράγοντες, να επιλέξουν τα πρόσωπα που συγκεντρώνουν τα περισσότερα προσόντα, ώστε η πολιτική που θα ασκήσουν να συμβάλει στην επίλυση των παραπάνω προβλημάτων και στην βελτίωση της ζωή των ευρωπαίων πολιτών.
Ζούμε σε ένα σύνθετο και ασταθές παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον με πολλές προκλήσεις, που καμιά χώρα της ΕΕ δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει. Δύο πόλεμοι στη γειτονιά μας, ο πόλεμος της Ουκρανίας και τα Μέσης Ανατολής, η εμπόλεμη κατάσταση στην ερυθρά θάλασσα, οι αναθεωρητικές και επεκτατικές τάσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, είναι συνθήκες που δημιουργούν παγκόσμια αναστάτωση και ανασφάλεια.
Η ΕΕ οφείλει και μπορεί να αποκτήσει τη δύναμη που απαιτείται, ώστε να επεμβαίνει διπλωματικά και να επηρεάζει ανασταλτικά τέτοιου είδους προκλήσεις, ενώ για εμάς θα είναι η σοβαρότερη εγγύηση για την ασφάλεια και την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
