Σήμερα θα μιλήσουμε για την επιθετικότητα των παιδιών. Να σημειώσω πως πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον όρο χωρίς να έχουμε κατανοήσει την ακριβή αξία του.
Τι είναι επιθετικότητα;
Επιθετικότητα έχουμε όταν χρησιμοποιούμε λόγια, πράξεις ακόμα και μη λεκτικούς τρόπους συνειδητά ή ασυνείδητα με σκοπό να βλάψουμε κάποιον ή τον εαυτό μας.
Άρα από αυτό καταλαβαίνουμε, πως θα πρέπει να μην βάζουμε εύκολα ταμπέλες, γιατί η επιθετικότητα είναι μια σύνθετη διαδικασία.
Από τι εξαρτάται η επιθετικότητα;
Η επιθετικότητα εξαρτάται κυρίως από:
♦ Την ηλικία του παιδιού: Θα πρέπει να θυμάστε πως η επιθετικότητα και η προκλητική συμπεριφορά είναι μέσα στα αναμενόμενα άλματα ανάπτυξης του παιδιού γύρω στα 2 έτη. Το παιδί ανακαλύπτει τον εαυτό του, δοκιμάζει τα όρια των άλλων και εμφανίζει διάφορες συμπεριφορές. Επομένως είναι αλλιώς όταν έχουμε ένα δεκάχρονο παιδί που κλωτσάει τα πράγματα γύρω του και αλλιώς όταν κάνει το αντίστοιχο ένα δίχρονο παιδί.
♦ Το περιβάλλον το οποίο μεγαλώνει: Φανταστείτε ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που κυριαρχεί η λεκτική ή ακόμα και η σωματική βία, χωρίς ερεθίσματα και στερημένο από αγάπη, δεν είναι λογικό να εκφραστεί και εκείνο με επιθετικότητα. Πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας πως η μίμηση είναι το ισχυρότερο πρότυπο του παιδιού.
♦ Η ιδιοσυγκρασία του παιδιού: Ας μην ξεχνάμε πως όλοι γεννιόμαστε με κάποια έμφυτα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την επιθετικότητα.
Τι δείχνει η επιθετικότητα;
Η επιθετικότητα συνήθως δείχνει ότι θέλει να επικοινωνήσει κάτι το παιδί. Αυτό μπορεί να είναι πως το παιδί το ενοχλεί κάτι, θέλει προσοχή, νιώθει πόνο, είναι αγχωμένο.
Πότε η επιθετική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται προβληματική;
Η επιθετική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως προβληματική, όταν διαρκεί για μήνες, είναι υπερβολική σε σχέση με την αιτία που την προκαλεί και το παιδί δεν μπορεί να την ελέγξει ή να τη σταματήσει, έστω και αν κινδυνεύει η ασφάλεια του άλλου προς το οποίο απευθύνεται.
Σίγουρα, αν υπάρξει μια φορά επιθετική συμπεριφορά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να χαρακτηρίσουμε το παιδί. Η “προβληματική¨ συμπεριφορά θα πρέπει να επαναλαμβάνεται.
Πως την αντιμετωπίζουμε;
1. Παρατηρούμε το παιδί πότε εμφανίζει την επιθετικότητα
2. Όταν είμαστε μπροστά, προσπαθούμε να προλάβουμε την συμπεριφορά (Πχ: Δεν αφήνουμε ένα παιδί κατά επανάληψιν να συνεχίζει να χτυπάει τον αδερφό του).
3. Δεν χαρακτηρίζουμε το παιδί αλλά την πράξη. Προσπαθούμε να έχουμε λογικές συνέπειες στην επιθετικότητα του παιδιού και να είμαστε σταθεροί στις αποφάσεις μας. Πχ: Εάν αποφασίσουμε πως θα στερήσουμε κάτι στο παιδί, θα πρέπει να το τηρήσουμε.
4. Δεν τιμωρούμε το παιδί με βία. Θυμηθείτε πως το τα παιδιά δημιουργούν ισχυρά πρότυπα.
5. Ακούστε ενεργητικά. Συζητήστε με το παιδί, τι το ενοχλεί και γιατί προβαίνει σε αυτές τις συμπεριφορές. Ακούστε προσεκτικά και θέστε μαζί ρεαλιστικούς στόχους.
6. Επιτρέψτε στα παιδιά να εκφράσει τα συναισθήματα του, θέτοντας υγιής και σαφής όρια. Αφήνουμε τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τους δίνουμε ενναλακτικές λύσεις ώστε να διαχειριστούν το θυμό του. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να θέτουμε σαφή όρια για την ασφάλεια του παιδιού και τη σωματική ακεραιότητα. Δεν ενοχοποιούμε ποτέ το συναίσθημα του παιδιού!
7. Προσπαθούμε να εξηγήσουμε την αιτιολογία των αποφάσεων μας εξηγώντας με απλά λόγια στα παιδιά.
8. Συνεργαζόμαστε και με τα άλλα πλαίσια του παιδιού, ώστε να πάρουμε πληροφορίες για τη συμπεριφορά του παιδιού. Η συνεργασία βοηθάει στην ολιστική προσέγγιση του παιδιού.
Τέλος και σημαντικό, όταν βλέπουμε πως η επιθετική συμπεριφορά είναι συνεχόμενη και απειλητική απευθυνόμαστε σε επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Άραγε υπάρχουν βιβλία που βοηθάνε στην επιθετικότητα;
Πολλές φορές η εικόνα βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν πράγματα.
Κάποια βιβλία βοηθητικά και ενδεικτικά για την επιθετικότητα είναι:
- Οι λέξεις δεν είναι για να πληγώνουμε
- Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε
- Μια θυμωμένη Τίγρη
- Ο θυμός του Τόμι
- Η φωνή δεν είναι για να ουρλιάζουμε
Κλείνοντας, θυμηθείτε πότε να βάζετε ταμπέλες σε συμπεριφορές, προσπαθείτε να εστιάζετε στα θετικά σημεία!
Μπράβο Ειρήνη μου! Κάθε σου άρθρο είναι ένα μάθημα για μένα!