Επαγγελματική ένταξη ατόμων με Αυτισμό και Σύνδρομο Asperger

Επαγγελματική ένταξη ατόμων με αυτισμό και Σύνδρομο Asperger

Στις σημερινές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που έχουν ως κύρια χαρακτηριστικά το μεγάλο βαθμό δυσκολίας εύρεσης εργασίας λόγω της ρευστότητας και του ανασφαλούς περιβάλλοντος σε όλους τους τομείς (κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς) , την περιορισμένη προσφορά θέσεων εργασίας και την ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση σε συνδυασμό με τον έντονο ανταγωνισμό, ο κατάλληλος υποψήφιος πέρα από τα τυπικά προσόντα (πτυχίο ή ακόμη και μεταπτυχιακό, γνώση ξένων γλωσσών και υπολογιστών) θα πρέπει να διαθέτει και επιπλέον δεξιότητες που θα τον κάνουν πιο ανταγωνιστικό, όπως για παράδειγμα επικοινωνιακές δεξιότητες, ευελιξία, ομαδικό πνεύμα, προσαρμοστικότητα, οργανωτικές δεξιότητες, ικανότητα λήψης πρωτοβουλιών και διαχείρισης χρόνου. Γίνεται έτσι άμεσα αντιληπτό ότι ένα άτομο με αυτισμό ή με σύνδρομο Asperger ακόμη και να έχει τα τυπικά προσόντα δε θα έχει τις επιπλέον δεξιότητες που απαιτεί η σύγχρονη αγορά εργασίας. Είναι ενθαρρυντικά όμως τα στοιχεία που προέρχονται από ξένες χώρες όπου έχουν εφαρμοστεί προγράμματα για την ένταξη αυτιστικών ατόμων στην αγορά εργασίας και δείχνουν ότι με την κατάλληλη προετοιμασία τα άτομα με αυτισμό μπορούν να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας (Mesibov, Shea, & Schopler, 2004).

Η ένταξη ενός ατόμου με αυτισμό σε έναν χώρο εργασίας ανάλογα με το λειτουργικό επίπεδο απαιτεί κατάλληλη και συνεχή υποστήριξη καθώς και προσαρμογή και διαμόρφωση του χώρου στις ανάγκες και τις ικανότητες του ατόμου. Στον παρόν άρθρο θα γίνει αναφορά στην επαγγελματική ένταξη των ατόμων με αυτισμό και χαμηλό δείκτη νοημοσύνης και κατά συνέπεια χαμηλό λειτουργικό επίπεδο και εν συνεχεία των ατόμων με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό ή σύνδρομο Asperger. Στους εφήβους και ενήλικες με αυτισμό και χαμηλό δείκτη νοημοσύνης είναι βασικό να ξεκινήσει η εκπαίδευση στις βασικές δεξιότητες επικοινωνίας σε όσο γίνεται μικρότερη ηλικία, καθώς το βασικό εμπόδιο της ένταξης αυτών των ατόμων είναι η έλλειψη κατάλληλης κοινωνικής συμπεριφοράς στον εργασιακό χώρο (Mesibov et al., 2004). Όπως ήδη έχει αποδειχτεί με την υλοποίηση προγραμμάτων οι έφηβοι ή ενήλικες με αυτισμό μπορούν μετά από την κατάλληλη διδασκαλία να ενταχθούν σε εργαστήρια κεραμικής, υφαντικής, κηροπλαστικής, αρτοζαχαροπλαστικής. Επίσης μπορούν να ασχοληθούν με εργασίες που έχουν να κάνουν με τα ζώα και με τη φύση. Επιπλέον λόγω της ανάγκης αυτών των ατόμων για επαναλαμβανόμενη ρουτίνα αλλά της επιμονής τους στην λεπτομέρεια θα μπορούσαν να εργαστούν σε αποθήκες ή εργαστήρια και να απασχοληθούν με εργασίες, όπως η συναρμολόγηση και η αποσυναρμολόγηση, η συσκευασία και η τοποθέτηση ετικετών σε συσκευασίες ( Αλευρά, 2007).

Όσον αφορά στους εφήβους και ενήλικες με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας ή σύνδρομο Asperger λόγω του φυσιολογικού ή ανώτερου δείκτη νοημοσύνης φαίνεται να έχουν περισσότερες επαγγελματικές επιλογές. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαν να απασχοληθούν σε εργασίες που χρειάζονται ακρίβεια και έμφαση στη λεπτομέρεια, σε επαγγέλματα που δεν είναι ανταγωνιστικά και δεν απαιτούν επικοινωνιακές δεξιότητες ή σύνθετους και πολύπλοκους χειρισμούς στο λόγο. Φαίνεται ότι και τα ίδια τα άτομα επιλέγουν τέτοιο είδους επαγγέλματα αν ερωτηθούν γιατί ιδιαίτερα στην περίπτωση του συνδρόμου Asperger το ίδιο το άτομο γνωρίζει σε ποιους τομείς υστερεί. Χαρακτηριστικά, σε έρευνα που έγινε το 2000 από την Εταιρεία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων (Ε.ΨΥ.Υ.Π.Ε) για την επαγγελματική προετοιμασία και ένταξη των υψηλά λειτουργικών αυτιστικών μαθητών φάνηκε ότι μία από τις πρώτες επαγγελματικές προτιμήσεις των μαθητών ήταν οι υπηρεσίες γραφείου, οι οποίες περιλαμβάνουν και τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι υπηρεσίες αυτές αφορούν επαγγέλματα σε ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις που απαιτούν να εργάζεται κάποιος σ’ ένα γραφείο και στις αρμοδιότητες τους μπορεί να περιλαμβάνουν την παραλαβή και αποστολή εμπορευμάτων, τη χρήση μηχανών γραφείου και ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αντιπροσωπευτικά επαγγέλματα αυτού του είδους είναι : Υπάλληλος γενικών καθηκόντων, γραμματέας, δακτυλογράφος, στενογράφος, χειριστής Η/Υ, υπάλληλος λογιστηρίου, υπάλληλος ταχυδρομείου. Ακόμη, άτομα με σύνδρομο Asperger και υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό φαίνεται να τα καταφέρνουν καλά σε εργασίες ακριβείας και επαγγέλματα που απαιτούν μεγάλη δεξιοτεχνία, είτε στη χρήση χεριών, είτε στη χρήση μηχανημάτων. Τέτοια επαγγέλματα είναι: αργυροχρυσοχόος, φυσητής γυαλιού, μηχανικός αυτοκινήτων, ηλεκτρολόγος, ηλεκτρονικός, διακοσμητής, κατασκευαστής κοσμημάτων, επιπλοποιός, πιλότος αεροσκαφών, ταπετσέρης. Άλλες φορές πάλι το επάγγελμα προκύπτει από τα ειδικά ενδιαφέροντα που έχουν τα άτομα, όπως για παράδειγμα αεροπλάνα, τρένα, υπολογιστές, γεωγραφία, ζώα και συχνά η ενασχόλησή τους με αυτά γίνεται εμμονή. Κάποιος για παράδειγμα που από μικρός είχε ως ενδιαφέρον τα αεροπλάνα μπορεί να γίνει τεχνικός ή συντηρητής αεροσκαφών, ενώ κάποιος που του άρεσε η γεωγραφία μπορεί να γίνει χαρτογράφος.

Θεωρητικά ως ενήλικοι μπορούν να ζήσουν μια  παραγωγική και ανεξάρτητη ζωή και να τα καταφέρουν αποτελεσματικά σε δουλειές όπως: καθηγητές, προγραμματιστές υπολογιστών, οδοντίατροι, ερευνητές, φωτογράφοι, στατιστικολόγοι κ.τ.λ. (Hawkins, 2004). Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου η καλή τεχνική κατάρτιση του ατόμου στην εργασία του δεν επαρκεί, καθώς αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα στη συνεργασία του με τους άλλους. Για παράδειγμα, τα άτομα με σύνδρομο Asperger περιγράφονται από τους άλλους ως υπερβολικά εκκεντρικά και εγωκεντρικά λόγω του ότι κάθε συζήτηση τους περιστρέφεται, είτε γύρω από τον εαυτό τους, είτε έχουν μια εμμονή με περίπλοκα θέματα. Πολύ σημαντική, όπως ήδη ειπώθηκε είναι η υποστήριξη τόσο πριν την ένταξη του ατόμου στην αγορά εργασίας όσο και κατά τη διάρκεια αυτής έτσι ώστε να μπορέσει να παραμείνει σε αυτή. Για το λόγο αυτό, στα τέλη της δεκαετίας του 1970 αναπτύχθηκε το μοντέλο της υποστηριζόμενης απασχόλησης και ορίζεται ως η διαδικασία υποστήριξης ενός ατόμου με αναπηρία με σκοπό να αποκτήσει και να διατηρήσει μια έμμισθη εργασία σε ένα εργασιακό περιβάλλον ( Αλευρά, 2007). Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του μοντέλου αυτού είναι η παρουσία του προπονητή στο χώρο εργασίας (job coach), ο οποίος έχει ως βασικές αρμοδιότητες: α) την αξιολόγηση του ατόμου, β) τον ακριβή καθορισμό των καθηκόντων του ατόμου στον χώρο εργασίας σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προσδοκίες του ίδιου, γ) την τοποθέτηση του ατόμου σε κάποια θέση εργασίας, δ) την εκπαίδευση στο χώρο εργασίας και ε) τη διαρκή στήριξη στο χώρο εργασίας (Howlin, 1997. Unger et al,1998. Wehman et al, 1998 στο Αλευρά, 2007). Τελευταία όμως, πέρα από την παρουσία του «προπονητή» κυριαρχεί η ιδέα της εφαρμογής της «φυσικής στήριξης», που στηρίζεται στην αξιοποίηση των άλλων εργαζόμενων και των εργοδοτών. Όσον αφορά τα άτομα με αυτισμό φαίνεται ότι το Μοντέλο της Υποστηριζόμενης Απασχόλησης είναι το πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα σε σχέση με άλλα προγράμματα επαγγελματικής αποκατάστασης, καθώς συνδέεται με τη μεγαλύτερη απορρόφηση τους στην αγορά εργασίας (Αλευρά, 2007).

Για την υποστήριξη τους υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα σημεία στα οποία αν δοθεί βάση μπορούν να βοηθήσουν στην ομαλή ένταξη των ατόμων στην αγορά εργασίας:

1. Διαμόρφωση ειδικών συνθηκών στον χώρο εργασίας: Εφόσον τα άτομα με αυτισμό χρειάζονται τη ρουτίνα και τη σταθερότητα στη ζωή τους, είναι βασικό και στον εργασιακό χώρο να έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες και να ακολουθούν ένα σταθερό πρόγραμμα χωρίς αλλαγές. Ακόμη, είναι απαραίτητο να δίνονται στον εργαζόμενο ακριβείς οδηγίες για την εργασία του και συγκεκριμένα βήματα για την ολοκλήρωση αυτής. Σε αυτό μπορεί να είναι βοηθητική και η χρήση οπτικοποιημένου υλικού. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται η οπτικοποίηση του υλικού και η χρήση ημερήσιων προγραμμάτων (Mesibov, Shea & Schopler, 2005).

2. Εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες: Η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων έχει εξέχουσα σημασία ακόμη και για τα άτομα με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας (Hurlbutt & Chalmers, 2004). Παρόλο όμως που η εκπαίδευση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα και η εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία οποιουδήποτε προγράμματος επαγγελματικής αποκατάστασης ενηλίκων με αυτισμό, πολύ συχνά παραμελείται δεν δίνεται η σημασία που απαιτείται.

3. Υποστήριξη του εργαζόμενου με αυτισμό στον χώρο εργασίας: Ο βαθμός υποστήριξης είναι σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή επαγγελματική ένταξη αλλά και την παραμονή ενός ατόμου με αυτισμό σε μια θέση εργασίας. Επιπλέον, συχνά κρίνεται απαραίτητη η παροχή υποστήριξης στο άτομο με αυτισμό πέρα από τις ώρες εργασίας για την επίτευξη καλύτερης ποιότητας ζωής του στην κοινότητα (Mesibov et al, 2005 στο Αλευρά, 2007, σελ. 112).

4. Συνεργασία των εκπαιδευτών ή του προπονητή (job coach) με τους εργοδότες: Ο σκοπός αυτής της συνεργασίας είναι τόσο ο εντοπισμός των κατάλληλων θέσεων εργασίας , με βάση τις ιδιαίτερες ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του εργαζόμενου με αυτισμό Hurlbutt & Chalmers, 2004 στο Αλευρά, 2007).

5. Αξιολόγηση του υποψήφιου εργαζόμενου: Η αξιολόγηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για μια επιτυχημένη επαγγελματική αποκατάσταση (Mesibov et al, 2005). Η ολοκληρωμένη αξιολόγηση του υποψήφιου εργαζόμενου περιλαμβάνει πληροφορίες για τις ικανότητες, τις ανάγκες αλλά και τα ενδιαφέροντα του. Ενδεικτικές ερωτήσεις για τον προσδιορισμό αυτών των πληροφοριών θα ήταν:

• Προτιμάς να δουλεύεις μόνος σου ή σε ομάδα;

• Τι περιβάλλον εργασίας θα ήθελες;,

• Ποιες θα ήταν οι ιδανικές συνθήκες εργασίας για εσένα;

• Έχεις κάποια ενδιαφέροντα με τα οποία θα μπορούσες να ασχοληθείς και επαγγελματικά; (Zaks, 2006)

Για την αξιολόγηση του εργαζομένου από τον υποψήφιο εργοδότη σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν το βιογραφικό σημείωμα και η συνέντευξη εργασίας. Στο βιογραφικό σημείωμα δίνεται έμφαση στις επιτυχίες, στα δυνατά σημεία του ατόμου, στα ενδιαφέροντα και στις ικανότητες του. Βοηθητική είναι η χρήση ψηφιακού υλικού και φωτογραφιών με δείγμα εργασίας του υποψηφίου με σκοπό την ενίσχυση της εικόνας του. Για τη συνέντευξη εργασίας πέρα από το ότι χρειάζονται συνεχείς πρόβες για εξοικείωση με τις συνθήκες της συνέντευξης και τις κοινωνικές δεξιότητες που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει, τη συμπεριφορά και τις πιθανές ερωτήσεις.

6. Ανατροφοδότηση για την πορεία του εργαζόμενου: Η ανατροφοδότηση και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εργοδοτών και των εκπαιδευτών συμβάλλει στον επαναπροσδιορισμό των δραστηριοτήτων του κάθε ατόμου που μετέχει σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης και απασχόλησης και μπορεί να συμβάλλει θετικά στη διατήρηση της θέσης και τη βελτίωση του ρόλου του εργαζόμενου στην θέση εργασίας.

7. Κατανόηση και ανοχή από το εργασιακό περιβάλλον: Όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να αποδώσουν αν δεν υπάρχει ανεκτική στάση των συναδέλφων και εργοδοτών προς τις ιδιόρρυθμες συμπεριφορές των ατόμων με αυτισμό και σύνδρομο Asperger. Σε αυτό μπορεί να συμβάλλει η έγκαιρη ενημέρωση όσων εμπλέκονται με το άτομο στο χώρο εργασίας για το τι είναι ο αυτισμός ή το σύνδρομο Asperger, τι ιδιαιτερότητες έχουν τα άτομα αυτά, αλλά και τι δυνατότητες, όπως επίσης και το ότι μπορεί ο εργοδότης να έρθει σε επαφή με τα άτομα που υποστηρίζουν το άτομο στο χώρο εργασίας (Αλευρά, 2007).

Δυνατότητες των ατόμων και πιθανά προβλήματα στο χώρο εργασίας

Τα άτομα με σύνδρομο Asperger και υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό μπορεί να αντιμετωπίζουν κάποιες ιδιαίτερες δυσκολίες, έχουν όμως και χαρακτηριστικά τα οποία είναι σημαντικά για την παραμονή τους σε κάποια εργασία. Σύμφωνα με τον Atwood (1998) τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θεωρούνται αφετηρία για την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων με αυτισμό. Χαρακτηριστική μάλιστα είναι η περίπτωση της Temple Grandin, η οποία καλλιεργώντας την εξαιρετική οπτική της αντίληψη κατάφερε να θεωρείται σήμερα κορυφαία στον σχεδιασμό εξοπλισμού για αγροκτήματα (Αλευρά, 2007, σελ. 100). Ένα άτομο με αυτισμό ή σύνδρομο Asperger συνήθως είναι πολύ συγκεντρωμένο και δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι αφορά στο αντικείμενο με το οποίο ασχολείται. Παρατηρεί λεπτομέρειες, εντοπίζει πιθανά λάθη και είναι ιδιαίτερα εφευρετικό παρουσιάζοντας έτσι πρωτότυπες ιδέες στην επίλυση προβλημάτων. Η ειλικρίνεια και η τελειοθηρία των ατόμων αυτών είναι επίσης χαρακτηριστικά που σε συνδυασμό με την αίσθηση δικαιοσύνης και την τιμιότητα τους καθιστούν το άτομο έναν καλό υπάλληλο και συνεργάτη. Ακόμη, τα άτομα με αυτισμό συχνά δεν είναι διατεθειμένα να λείψουν από τη δουλειά τους ακόμη και αν είναι άρρωστα ή αντιμετωπίζουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα καθώς έχουν μια ιδιαίτερη προτίμηση στη ρουτίνα και αισθάνονται ασφάλεια αν την ακολουθούν. Μάλιστα, λόγω αυτής της ρουτίνας μπορούν να είναι ιδιαίτερα παραγωγικοί υπάλληλοι σε εργασίες που σε άλλους φαίνονται ανιαρές και μονότονες και τις αποφεύγουν. Ακόμη, λόγω της δυσκολίας στην κοινωνική αλληλεπίδραση, συνήθως δεν ζητούν διαλείμματα από τη δουλειά και δεν συμμετέχουν σε συζητήσεις με τους άλλους συναδέλφους παραμένοντας έτσι για όλες τις ώρες εργασίας αφοσιωμένοι στη δουλειά τους (Αλευρά, 2007).

Τα ανωτέρω χαρακτηριστικά θα έλεγε κανείς ότι λειτουργούν ως αντιστάθμισμα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό και σύνδρομο Asperger και με την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη ακόμα και τα αρνητικά χαρακτηριστικά μπορούν να φανούν χρήσιμα. Όταν βρίσκονται σε έναν χώρο εργασίας το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αυτισμό και σύνδρομο Αsperger είναι η κοινωνική απομόνωση. Ως επί το πλείστον, τα άτομα επιθυμούν την κοινωνική αλληλεπίδραση όμως δυσκολεύονται στο να ξεκινήσουν ή να συνεχίσουν μια συζήτηση, να διαχειριστούν τη γλώσσα του σώματος και τον τόνο της φωνής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία στην επικοινωνία με συναδέλφους και προϊσταμένους ή τη δημιουργία παρεξηγήσεων. Είναι πολύ εύστοχη η περιγραφή ενός ενήλικα με αυτισμού κατά την οποία λέει πως ο πιο σημαντικός παράγοντας στο χώρο εργασίας είναι να τα πηγαίνεις καλά με τους συναδέλφους και η αναλογία που επικρατεί είναι 20% δουλειά και 80% κοινωνικότητα. Στα άτομα όμως με αυτισμό η αναλογία αυτή αντιστρέφεται (Hurlbutt & Chaimers, 2004. Αλευρά, 2007, σελ. 99). Επιπροσθέτως, λόγω της ελλιπούς κοινωνικής αλληλεπίδρασης τα άτομα αυτά παρόλο που είναι έξυπνα, μπορεί να οδηγηθούν σε απόλυση λόγω ενός ανάρμοστου σχολίου το οποίο όμως δεν γίνεται από πρόθεση. Το αυξημένο άγχος που μπορεί να προκαλέσει η αλλαγή στο είδος της εργασίας ή στην καθημερινή ρουτίνα είναι επίσης δυσλειτουργικό για το άτομο, όπως και η αισθητηριακή υπερδιέγερση που μπορεί να έχουν τα άτομα με αυτισμό όταν εργάζονται σε χώρους με αυξημένη κίνηση και έντονο θόρυβο με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν διάσπαση προσοχής και χαμηλή απόδοση Hurlbutt & Chaimers, 2004. Αλευρά, 2007). Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι το ότι λόγω της έλλειψης πληροφόρησης των εργοδοτών και των συναδέλφων για τον αυτισμό και το Σύνδρομο Asperger δε δίνονται στα άτομα σαφείς οδηγίες για το τι περιμένουν από αυτά και για το ποια είναι τα καθήκοντα τους με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν και να διαχειρίζονται τις διάφορες καταστάσεις και αυτό τους προκαλεί επιπλέον άγχος, έλλειψη σιγουριάς και αυτοπεποίθησης. Ακόμη, εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων τους τα άτομα με Σύνδρομο Αsperger μπορεί να αντιμετωπίζουν την απομόνωση, τον στιγματισμό και την περιθωριοποίηση από τους συναδέλφους τους με αποτέλεσμα να αισθάνονται μειονεκτικά απέναντι στους συναδέλφους τους και άσχημα για τον εαυτό τους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν στερεοτυπικές συμπεριφορές και εμμονές από τις οποίες δεν είναι εύκολο να απαλλαγούν.

Συμπεράσαματα- προτάσεις

Οι Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργικότητα των ατόμων, όμως με την κατάλληλη υποστήριξη και καθοδήγηση τα άτομα με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό ή σύνδρομο Asperger μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας και να ανταπεξέλθουν στις επαγγελματικές υποχρεώσεις. Λόγω του ότι όπως ήδη αναφέρθηκε τα ελλείμματα στις κοινωνικές δεξιότητες πιθανόν να λειτουργήσουν ως τροχοπέδη για την επαγγελματική πορεία του ατόμου, θα ήταν ίσως χρήσιμη η δημιουργία μιας διαδικτυακής κοινότητας (forum) για εφήβους και ενήλικες με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας και σύνδρομο Asperger που θα επιτρέπει την υποστήριξη και την ανταλλαγή εμπειριών αυτών των ατόμων. Άλλωστε όπως αναφέρουν οι Hetzroni & Tannous (2004) oι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι επιτυχημένα διδακτικά εργαλεία για τους αυτιστικούς επειδή προσφέρουν πολυαισθητηριακή αλληλεπίδραση, δομημένο περιβάλλον, χρήση πολυεπίπεδων διαδραστικών λειτουργιών και ειδικότερα εξατομικευμένη χρήση και αυτονομία (Μητροπούλου & Τσακπίνη, 2007). Επίσης ο υπολογιστής επιτρέπει στο άτομο να αγνοήσει τα εξωτερικά ερεθίσματα και να εστιάσει την προσοχή του στην οθόνη. Με αυτόν τρόπο και χάρη στο διαδίκτυο τα άτομα θα μπορούν πιο εύκολα να μιλήσουν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, καθώς η κοινότητα θα αποτελείται από άτομα με τα ίδια προβλήματα και όπως αναφέρει η Murray (2001) «Κάθε άτομο με αυτισμό παιδί είτε ενήλικας, μπορεί να αισθανθεί άνετα με τους Η.Υ.» (Μητροπούλου & Τσακπίνη, 2007). Μέσω μιας απρόσωπης μορφής επικοινωνίας όπου δε θα γίνονται αντιληπτά τα κοινωνικά ελλείμματα και δε θα είναι απαραίτητη η βλεμματική επαφή ο σκοπός που θα επιτευχθεί θα είναι διπλός: αφενός θα βρουν υποστήριξη και θα βοηθηθούν να αντιμετωπίσουν πιθανές δυσκολίες που ντρέπονται ή δεν μπορούν να συζητήσουν με τους ανθρώπους του περιβάλλοντος τους, αφετέρου θα τους δοθεί η ευκαιρία να βοηθήσουν μέσω των εμπειριών τους άλλα μέλη της κοινότητας. Η δημιουργία μιας τέτοιας υπηρεσίας θα ήταν ιδιαίτερη βοηθητική, αλλά απαιτεί ειδικά εκπαιδευμένους διαχειριστές και επόπτες της υπηρεσίας που θα είναι καταρτισμένοι πάνω στις Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές και θα γνωρίζουν τη συμπτωματολογία, καθώς και τα δυνατά και αδύνατα σημεία των ατόμων αυτών και θα μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις δυσκολίες που θα προέκυπταν σε μια διαδικτυακή κοινότητα. Επίσης, είναι βασικό ο Διαχειριστής ή οι Διαχειριστές της Υπηρεσίας να γνωρίζουν από επαγγελματικό προσανατολισμό για να μπορούν να συμβουλέψουν τα άτομα και να διευκολύνουν τη ροή της συζήτησης σε θέματα που αφορούν στην αγορά εργασίας, στις σχέσεις με συναδέλφους και με προϊσταμένους και γενικότερα στον εργασιακό χώρο. Τέλος, χρειάζεται εκπαίδευση στην πλατφόρμα της υπηρεσίας και στα τεχνικά θέματα της λειτουργίας του forum. Εν κατακλείδι, τα άτομα που πάσχουν από μία Διαταραχή του Φάσματος του Αυτισμού, είτε πρόκειται για κλασικό αυτισμό είτε για σύνδρομο Asperger μπορούν να έχουν ευκαιρίες για να ζήσουν μία φυσιολογική ζωή. Πρώτο βήμα είναι η ενημέρωση του περιβάλλοντος του ατόμου έτσι ώστε να μπορεί να έχει μία καλή ποιότητα ζωής και να μην αντιμετωπίζεται ως κατώτερος. Ναι μεν υπάρχουν αδύνατα σημεία αλλά κάποια από αυτά μπορούν να μετουσιωθούν σε δυνατά. Αναμφισβήτητα, αποτελεί μία πρόκληση για τους επαγγελματικούς συμβούλους η ενασχόληση με ένα αυτιστικό άτομο και η προετοιμασία του για την ένταξη του στην αγορά εργασίας, καθώς ο ρόλος του είναι διπλός: από τη μία να βοηθήσει το άτομο να προετοιμαστεί, να ανακαλύψει τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του και να ενισχύσει το αυτοσυναίσθημα και την αυτοπεποίθηση του και από την άλλη να συμβάλλει στη σωστή πληροφόρηση και ενημέρωση των υποψηφίων εργοδοτών του ατόμου δίνοντας πληροφορίες για το τι πρέπει να περιμένουν από το άτομο και τι θα πρέπει να περιμένουν στη συνεργασία μαζί του, δίνοντας όμως έμφαση και στις καλές πτυχές της προσωπικότητας του, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μία εποχή όπου κυριαρχεί το στίγμα και η προκατάληψη έναντι σε καθετί που είναι ή φαίνεται διαφορετικό.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Αλευρά Όλγα (2007), Κοινωνικές Ιστορίες στο Η κοινωνική ένταξη σε σχολείο και η μετάβαση σε χώρο εργασίας για τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού: Θεωρητικά ζητήματα και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, Επιμέλεια Σοφία Μαυροπούλου, Εκδόσεις Γράφημα, Θεσσαλονίκη.

Μητροπούλου, Ε. , & Τσακπίνη, Ε. (2007). Χρήση της Τεχνολογίας. Στο Σ. Μαυροπούλου (Επιμ.), Η κοινωνική ένταξη σε σχολείο και η μετάβαση σε χώρο εργασίας για τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού: Θεωρητικά ζητήματα και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις (Τόμ. 1, σσ. 183-192). Βόλος: Γράφημα.

G. (2004). How to Find Work That Works for People with Asperger Syndrome: The Ultimate Guide for Getting People With Asperger Syndrome Into the Workplace