Διερμηνεία στη Νοηματική: Καθημερινή ανάγκη ή επικοινωνιακή πολυτέλεια;

Ο Πρόεδρος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, κ. Γιώργος Στάθης, μιλά αποκλειστικά στο meallamatia.gr

———————-

Ερ.: Γιατί επέλεξες να εργάζεσαι ως διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας; Ήταν για σένα ένα απλό επάγγελμα ή κάτι παραπάνω;

Γ.Σ.: Μετά από τόσα χρόνια ακόμα δεν έχω καταλάβει αν εγώ επέλεξα αυτό το επάγγελμα ή αυτό εμένα. Θυμάμαι ακόμα, στα 19 μου τότε, την πρώτη μου δασκάλα νοηματικής την Ελένη την Ρηνιώτη η οποία από την πρώτη κιόλας εβδομάδα γύρισε και μου είπε ότι μια μέρα θα γίνω διερμηνέας νοηματικής γλώσσας. Φυσικά τότε δεν ήταν στα σχέδια μου, μέχρι που με το καιρό πραγματικά ερωτεύτηκα αυτήν την γλώσσα. Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος που σε κατακτά! Για εμένα από ένα σημείο και έπειτα ήταν μονόδρομος να ασχοληθώ με αυτό, γιατί πολύ απλά δεν μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου μακριά από τη νοηματική. Και αυτό που κάποιοι συνηθίζουν να λένε ότι κάνε την δουλειά που αγαπάς και δεν θα δουλέψεις ποτέ, ισχύει απόλυτα!

Ερ.: Θέλουμε να μοιραστείς μαζί μας κάποιες ευχάριστες και κάποιες δυσάρεστες στιγμές, από την έως τώρα προσωπική, επαγγελματική σου πορεία ως διερμηνέας Ε.Ν.Γ.

Γ.Σ.: Οι ευχάριστες στιγμές είναι πολλές μιας και ως επάγγελμα δεν παύει να σε προκαλεί και να σε γεμίζει με νέες ενδιαφέρουσες εμπειρίες, κι αυτό γιατί το εργασιακό μας περιβάλλον αλλάζει διαρκώς. Μπορεί να υπάρξει ανάγκη για διερμηνεία από ένα συνέδριο, σε μία ιατρική επέμβαση, από μια συναυλία σε ένα δικαστήριο, από μια συνέντευξη για εργασία σε μια παιδική κατασκήνωση κ.ο.κ. Προσωπικά μια εξαιρετικά ευχάριστη στιγμή ήταν η συμμετοχή μου ως διερμηνέας σε ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά συνέδρια στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Όπου δύο διερμηνείς από κάθε ευρωπαϊκή χώρα κληθήκαμε να μεταφράσουμε ταυτόχρονα τις ομιλίες του συνεδρίου σε όλες τις νοηματικές γλώσσες της Ευρώπης. Η αίσθηση του κατάμεστου αμφιθέατρου του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με κωφούς συμπολίτες μας από κάθε χώρα της Ευρώπης αλλά και οι διερμηνείς που μπορούσες να τους δεις να μεταφράζουν σε κάθε σημείο της αίθουσας, απλά σου έκοβαν την ανάσα! Νομίζω είναι κάτι που δεν θα ξεχάσω πότε όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Όσο για τις δυσάρεστες στιγμές επίσης υπάρχουν και αφορούν κυρίως καταστάσεις που πολίτες και κράτος πολλές φορές μας αντιμετωπίζουν ως συνοδούς ή βοηθούς ή συγγενείς κωφών και όχι αυτό που πραγματικά είμαστε, Διερμηνείς! Όταν επίσης οι κωφοί αντιμετωπίζονται μπροστά μας με ρατσιστικό ή μεροληπτικό τρόπο, μας αναγκάζουν να ασφυκτιούμε ανάμεσα στο να μείνω αμέτοχος ως διερμηνέας όπως ο κώδικάς μας ορίζει ή να δράσω ως άνθρωπος που γίνομαι μάρτυρας παραβίασης ανθρώπινων δικαιωμάτων; Καταστάσεις που με τα χρόνια τις περιμένεις, μαθαίνεις να τις αντιμετωπίζεις αλλά δεν παύουν να σε φθείρουν.

Ερ.: Διερμηνεία στη νοηματική ή Ελληνικοί υπότιτλοι; Τι χρειάζονται ένα video, μια διαφήμιση, για να θεωρούνται πλήρως προσβάσιμα και να απευθύνονται και στο κοινό κωφών και βαρήκοων;

Γ.Σ.: Πραγματικά ποτέ δεν κατάλαβα πως προέκυψε αυτό το δίπολο και πως φτάσαμε σήμερα να σκεφτόμαστε αν θα πρέπει ένα από τα δύο να θεωρείται αρκετό για την προσβασιμότητα των Κωφών και Βαρήκοων συμπολιτών μας. Η ακουστική απώλεια διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και έτσι ακριβώς διαφέρουν και οι ανάγκες τους. Κάποιοι χρειάζονται απόλυτα την διερμηνεία στη νοηματική και κάποιοι μόνο υπότιτλους, υπάρχουν και κάποιοι τρίτοι που χρειάζονται και τα δύο. Κανείς δεν θα πρέπει να αποκλείεται αν θέλουμε να λέμε ότι σεβόμαστε τους συνανθρώπους μας και το δικαίωμα τους στην επικοινωνία και την ενημέρωση.

Ερ.:Διατελείς Πρόεδρος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας: Τι έχει πετύχει το Σωματείο στη θητεία σου ως τώρα και ποιες είναι οι επιδιώξεις – διεκδικήσεις σας για τον επαγγελματικό σας κλάδο;

Γ.Σ.: Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να πω ότι ως Πρόεδρος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, αισθάνομαι πολύ περήφανος για το ΔΣ στο οποίο προεδρεύω και για τα άτομα που το αποτελούν. Μπορώ να πω ότι απαρτίζεται κυρίως από νεότερης γενιάς διερμηνείς κάτι που πραγματικά βοηθάει στο να εντοπίζουμε και να αντιμετωπίζουμε προβλήματα που δυσκολεύουν το επάγγελμά μας στο σήμερα. Ως σωματείο νομίζω ότι το σημαντικότερο επίτευγμα μας είναι ότι ενδυναμώσαμε την εικόνα του αλλά και την εμπιστοσύνη των μελών μας προς τον φορέα, μιας και η ενεργή συμμετοχή των μελών αυξήθηκε από την έναρξη της θητείας μας κατά 70 %. Παράλληλα ενισχύσαμε τις σχέσεις μας με φορείς μέγιστης σημασίας για εμάς όπως την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος και το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών και τέλος η φωνή μας για πρώτη φορά μπήκε στα αρμόδια υπουργεία με στόχο την διεκδίκηση αιτημάτων μας, όπως την αναγνώριση του επαγγέλματός μας σε πανεπιστημιακό επίπεδο, την ένταξή μας σε ευνοϊκότερες ρυθμίσεις όπως θα έπρεπε λόγω της κοινωνικής φύσης του επαγγέλματός μας αλλά και την εισαγωγή του ρόλου του εκπαιδευτικού διερμηνέα νοηματικής στην ειδική εκπαίδευση.

Φυσικά, εξίσου σημαντικό από την έναρξη της θητείας μας είναι η διεκδίκηση και κατάκτηση σωστών συνθηκών εργασίες σε όλες τις δουλείες που το σωματείο μας ανέλαβε, αλλά και με την τιμή που ο τιμοκατάλογος μας ορίζει. Αν αληθεύει λοιπόν αυτό που λένε ότι πίσω από έναν δυνατό άνδρα κρύβεται μια εξίσου δυνατή γυναίκα, σκεφτείτε τι συμβαίνει με εμάς, μιας και στα 7 μέλη του ΔΣ είμαι ο μοναδικός άνδρας.

Ερ.: Σου θέτω το παρακάτω ερώτημα ανεξαρτήτως κόμματος: Αν ερχόταν το κράτος και σου έλεγε ότι «λόγω εμπειρίας, σου δίνω την εξουσία να νομοθετήσεις κάποια πράγματα για τη διερμηνεία της νοηματικής και για τους ανθρώπους με ακουστική αναπηρία», ποια σημερινά προβλήματα θα ρύθμιζες νομοθετικά και πώς;

Γ.Σ.: Αρχικά νομίζω θα τοποθετούσα τη Νοηματική στο σημείο που της αξίζει και παρόλο που σήμερα υπάρχει νόμος που την αναγνωρίζει ως ισότιμη με την ομιλούμενη Ελληνική γλώσσα, επί της ουσίας τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η Νοηματική θα έπρεπε να μπει σε κάθε δημόσια υπηρεσία, σε κάθε πολιτιστικό χώρο όπου και όποτε έχουν πρόσβαση κωφοί συνάνθρωποί μας. Παράλληλα θα δημιουργούσα προπτυχιακό αλλά και μεταπτυχιακό τμήμα Διερμηνέων νοηματικής γλώσσας σε ελληνικό πανεπιστήμιο (αφού μου έδωσες την εξουσία στοχεύω όσο πιο ψηλά μπορώ!), θα δημιουργούσα επίσης πανεπιστημιακό τμήμα κατάρτισης και εξειδίκευσης πάνω στον υποτιτλισμό για Κωφούς και Βαρήκοους και τέλος θα εισήγαγα τη Νοηματική γλώσσα ως μάθημα επιλογής σε όλα τα ελληνικά σχολεία. Θεωρώ ότι είναι μια γλώσσα τόσο ευεργετική για τον ανθρώπινο εγκέφαλο και την μνήμη αλλά παράλληλα και τόσο εκφραστική που η διδασκαλία της μέσα σε όλα τα σχολεία όχι μόνο θα διευκόλυνε την ζωή όλων των κωφών στην χώρα μας, αλλά θα έδινε την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά να βρουν μία ακόμα εκφραστική διέξοδο.

Ερ.: Τέλη του 2017 ιδρύεις τη «Hands Up Agency», μίλησέ μας γι’αυτό: ποιο κενό ήρθε να καλύψει και για ποιους σκοπούς ιδρύθηκε το Πρακτορείο Διερμηνέων Ε.Ν.Γ.;

Η HandsUp είναι επίσης ένα μεγάλο καμάρι μου και όπως συνηθίζω να λέω το επιχειρηματικό παιδί μου! Είναι μία κοινωνική εταιρεία που γεννήθηκε σε ένα τραπέζι με φίλους και συναδέλφους με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι. Ως ο νεότερος του τραπεζιού είχα και την απαραίτητη τρέλα για να το κυνηγήσω και να την κάνω πραγματικότητα και έπειτα από σχεδόν 3 χρόνια λειτουργίας έχουμε ήδη επιτύχει τους περισσότερους στόχους από τους αρχικούς. Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι ως εταιρεία θεωρώ πως για πρώτη φορά προωθήσαμε τη διερμηνεία στη Νοηματική γλώσσα ως κάτι φρέσκο, μοντέρνο και απόλυτα ανανεωμένο και παρακινήσαμε ιδιωτικούς φορείς και οργανισμούς να την χρησιμοποιήσουν και να ανοιχτούν σε ένα κοινό που στο παρελθόν δεν είχαν πρόσβαση. Παράλληλα χρησιμοποιήσαμε την τεχνολογία προκειμένου να κάνουμε την διερμηνεία πιο άμεση και προσιτή σε όλους, μέσω βίντεο στη νοηματική, διαφημιστικά σποτ ακόμα και εκπομπές όπως για παράδειγμα η εκπομπή “Kitchen Lab” του Άκη Πετρετζίκη όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα μεταφράζεται από το πρακτορείο μας στην Ελληνική Νοηματική αλλά και σε Διεθνή Νοήματα για το ξενόγλωσσο κανάλι του κύριου Πετρετζίκη. Το σημαντικότερο επίτευγμα μας ωστόσο θεωρώ πως ήταν και είναι η αλλαγή της φιλοσοφίας που κάποιες επιχειρήσεις είχαν. Οι περισσότερες επιχειρήσεις και φορείς θεωρούσαν την διερμηνεία στη Νοηματική και τους υπότιτλους ως εργαλείο που εξυπηρετεί μόνο τα άτομα με απώλεια ακοής και όχι και εκείνους τους ίδιους που προφανώς δεν είχαν μέσω να επικοινωνήσουν μαζί τους. Αυτό νομίζω ήταν το κομμάτι του παζλ που χρειαζόταν να ενωθεί και καθημερινά το πετυχαίνουμε.

Ερ.: Ταξιδεύεις συχνά στο εξωτερικό και έχεις επαφές με κωφούς και βαρήκοους κατοίκους άλλων χωρών. Υπάρχει κάποια καλή διεθνής πρακτική, κάποιο κράτος που ξεχωρίζει θετικά ως προς την αντιμετώπιση και τις παροχές του σε ανθρώπους με ακουστική αναπηρία;

Νομίζω πως αυτή είναι μια ερώτηση που θα έπρεπε να απαντηθεί από ένα κωφό άτομο καθώς οι ίδιοι ξέρουν καλύτερα ποιο είναι το περιβάλλον και ο κρατικός μηχανισμός που πραγματικά τους καλύπτει στο έπακρο, ωστόσο από προσωπική εμπειρία και παρατήρηση θα έλεγα πως και σε αυτό το κομμάτι οι σκανδιναβικές χώρες κρατούν τα ηνία.

Ερ.: Πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο λογοτεχνικό σου βιβλίο, από τις Εκδόσεις «Υδροπλάνο»! Εκεί υπάρχει πρωταγωνιστής με ακουστική αναπηρία. Μίλησε μας λίγο για το βιβλίο σου και ειδικά γι’αυτή την επιρροή στην πλοκή του μυθιστορήματος;

Αρχές Οκτωβρίου εκδόθηκε το πρώτο μου λογοτεχνικό βιβλίο με τίτλο: Η 7η Απόγονος και τα δίδυμα πετράδια, είναι ένα βιβλίο φαντασίας και ανάμεσα στους ήρωες υπάρχει και ένας κωφός χρήστης της νοηματικής γλώσσας. Για εμένα η ένταξη ενός τέτοιου ήρωα στο βιβλίο μου, ήταν μια ευκαιρία μέσα από συμβολισμούς και διαλόγους με την κεντρική ηρωίδα να σπάσω κάποια ταμπού γύρω από τη κώφωση και τη νοηματική και παράλληλα να συμφιλιώσω τον αναγνώστη με την ιδέα ότι ακόμα και σε έναν κόσμο μαγείας και φαντασίας θα μπορούσε κάλλιστα να υπάρχει και ένα άτομο κωφό με μαγικές δυνάμεις και κάνοντας και ένα μικρό spoil για την συνέχεια, ο Κίμωνας ο κωφός ήρωας του βιβλίου μου, δεν θα είναι το μοναδικό άτομο με αναπηρία που θα εμφανιστεί στον κόσμο της 7ης Απογόνου. Σας καλώ λοιπόν να το διαβάσετε και θα περιμένω με χαρά τα σχόλια σας αλλά και τις ιδέες / προτάσεις σας για την συνέχεια του βιβλίου.

Βιογραφικό

Σπούδασε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάζεται ως επαγγελματίας Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας από το 2013. Το 2019 εξελέγη Πρόεδρος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας. Έχει συμμετάσχει σε πανευρωπαϊκά και διεθνή συνέδρια σε σχέση με την Κώφωση και την διερμηνεία στη Νοηματική, αλλά και σε ειδική εκπαίδευση πάνω στην οπτικοακουστική μετάφραση, όπως: ειδικός υποτιτλισμός για Κωφούς και Βαρήκοους και ακουστική περιγραφή για άτομα με προβλήματα όρασης.

Γνωρίζει Αγγλικά και Ρωσικά, είναι κάτοχος πιστοποίησης του συστήματος γραφής κι ανάγνωσης των τυφλών Braille και υπήρξε για πολλά χρόνια αθλητής πολεμικών τεχνών. Ενώ το Σεπτέμβριο του 2019 εξέδωσε το πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο.

Συνεργάζεται ως διερμηνέας με την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος και το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών. Εργάστηκε από το 2015 ως το 2018 ως εκπαιδευτικός Διερμηνέας στο ΙΕΚ ειδικής αγωγής της Αγίας Παρασκευής, ενώ έχει συνεργαστεί με μεγάλους οργανισμούς και φορείς, όπως Υπουργείο εργασίας, παιδείας, γενική γραμματεία ενημέρωσης, Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ελληνική παραολυμπιακή επιτροπή, Εθνικό Θέατρο, Στέγη γραμμάτων και τεχνών, Εθνική λυρική σκηνή, Very special arts hellas, TEDx – conference, ILGA-Europe, Goethe-Institut, WordPress, Πανελλήνιο Διαγωνισμός Εκπαιδευτικής Ρομποτικής κ.α. Από το 2019 μέχρι και σήμερα κάνει προσβάσιμη με ταυτόχρονη διερμηνεία στη Νοηματική την εκπομπή μαγειρικής του Άκη Πετρετζίκη, ενώ από το 2014 έως και σήμερα έχει συνεργαστεί με μεγάλους τηλεοπτικούς σταθμούς όπως Alpha, Star, channel nine, Skai, ant1 στο ειδικό δελτίο ειδήσεων ως παρουσιαστής – Διερμηνέας ΕΝΓ. Τέλος εργάζεται στην υπηρεσία Relay Service (εξ αποστάσεως διερμηνεία στη Νοηματική) που διενεργεί το ΕΙΚ από την έναρξη του ως πιλοτικό πρόγραμμα μέχρι και σήμερα. Είναι μέλος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και του Ευρωπαϊκού φόρουμ Διερμηνέων Νοηματικών Γλωσσών (efsli).

Τον Σεπτέμβριο του 2016 ανέλαβε τον ρόλο του Co-ordinator στον τομέα της επικοινωνίας στο πανευρωπαϊκό συνέδριο της efsli, που έλαβε χώρα στην Αθήνα, και είναι ο δημιουργός της επίσημης ιστοσελίδας του συνεδρίου efsli.org/2016.