Η μετάβαση από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια συνεπάγεται σημαντικές αλλαγές στην ακαδημαϊκή, διαπροσωπική και ενδοπροσωπική (Shaver, Furman & Buhrmester, 1985). Η μετάβαση αυτή συνήθως σηματοδοτεί την πρώτη σημαντική κίνηση μακριά από την οικογένεια και την αρχή της πορείας προς την ενηλικίωση (Εccles, Τempleton, Βarber & Stone, 2003). Ως αποτέλεσμα αυτής της μετάβασης οι φοιτητές αναζητούν νέες πηγές κοινωνικής υποστήριξης για την αντιμετώπιση της αλλαγής, όπως τους φίλους ή τους ερωτικούς συντρόφους (Shaver et al,1985).
Η χρήση του διαδικτύου μπορεί σήμερα να χρησιμεύσει στους φοιτητές ως ένα μέσο κοινωνικής στήριξης που δεν ήταν διαθέσιμο στο παρελθόν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι για τους φοιτητές η χρήση του διαδικτύου έχει γίνει κανονιστική πτυχή της καθημερινής ζωής (Anderson, 2001. Birdsell, Muzzio, Krane, & Cottreau, 1998).
Οι φοιτητές φαίνεται να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να λάβουν υποστήριξη και κάποιες φορές η χρήση του διαδικτύου με σκοπό την επικοινωνία φαίνεται να σχετίζεται με τη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων (Morgan & Cotton, 2003). Αυτό δικαιολογεί και το γιατί οι νέοι ενήλικες, όπως και οι έφηβοι, χρησιμοποιούν τη διαδικτυακή επικοινωνία και για θέματα που αφορούν την καθημερινότητας τους, όπως είναι η επικοινωνία με τους άλλους, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα τα διαδικτυακά και τα μη διαδικτυακά τους περιβάλλοντα να αλληλοεπικαλύπτονται.
Facebook και online επικοινωνία
Φαίνεται ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν την online επικοινωνία με σκοπό να διατηρήσουν επικοινωνία με τους φίλους ή τους γνωστούς τους. Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνονται και από την έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Midwestern από τους Lampe, Ellison και Steinfield (2007), οι οποίοι εντόπισαν ότι οι φοιτητές συνήθως χρησιμοποιούν το Facebook για κοινωνικούς σκοπούς, δηλαδή για να μένουν σε επαφή με τους φίλους τους από το λύκειο ή με άτομα που έχουν γνωρίσει στη Σχολή. Επίσης, διαπίστωσαν ότι χρησιμοποιούν το Facebook με σκοπό να διατηρήσουν ή να ενισχύσουν τις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις και όχι τόσο για να δημιουργήσουν νέες. Βέβαια, παρόλο που έρευνες όπως η προαναφερθείσα δείχνουν ότι οι νέοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να συνδεθούν με άτομα του περιβάλλοντος τους, παραμένει το ερώτημα κατά πόσο η χρήση του διαδικτύου συνδέεται με την εκτός διαδικτύου καθημερινότητα τους (Subrahmanya et al., 2008). Σύμφωνα με τους Subrahmanya et al. (2008) υπάρχει σύνδεση μεταξύ της online και offline ζωής των νέων, καθώς τα ευρήματα τους δείχνουν πως οι νέοι χρησιμοποιούν το instant messaging και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να επικοινωνήσουν με τους άλλους και να εκφράσουν τις ανησυχίες τους, σε άτομα που κυρίως όμως γνωρίζουν και από κοντά.
Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι ο διαδικτυακός κόσμος των νέων είναι ακριβώς ο ίδιος με τον μη διαδικτυακό (Subrahmanya et. al., 2008). Αυτό αποδεικνύεται και από το ότι οι φίλοι που θεωρούσαν οι νέοι πιο κοντά τους στην πραγματικότητα δεν ήταν ακριβώς οι ίδιοι με εκείνους που είχαν τη μεγαλύτερη διαδικτυακή επικοινωνία και επίσης από το ότι προτιμούν να περνάνε χρόνο με τους φίλους τους έξω και όχι διαδικτυακά (Subrahmanya et. al., 2008).
Σήμερα, πολλά κολέγια και πανεπιστήμια παρέχουν στους φοιτητές δωρεάν σύνδεση στο internet στις αίθουσες διαμονής ή στην πανεπιστημιούπολη. Οι φοιτητές φαίνεται να έχουν πρόσβαση κυρίως στο Διαδίκτυο από τους χώρους διαμονής ή από το σπίτι, ίσως επειδή αυτά είναι τα μέρη που προσφέρουν προστασία της ιδιωτικής ζωής και όπου οι φοιτητές περνούν τον περισσότερο ελεύθερο τους χρόνο.
Επίσης, σε έρευνα διαπιστώθηκε ότι πάνω από το ήμισυ των ερωτηθέντων ήθελε να βρει πληροφορίες για την υγεία στο Διαδίκτυο, και σχεδόν το ένα τρίτο δήλωσαν ότι θα συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα για την υγεία μέσω Internet. Το εύρημα αυτό δείχνει τις δυνατότητες του Διαδικτύου ως ένα επιθυμητό κανάλι προαγωγής της υγείας για τους σπουδαστές. Η διαφορά στην πρόσβαση σε πληροφορίες για την υγεία στο Διαδίκτυο μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν θα λέγαμε αναμενόμενη. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες ζητούν περισσότερες πληροφορίες από οτι οι άνδρες και είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο για να έχουν άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες για την υγεία.
Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι μόνο μια μειοψηφία των φοιτητών είχε λάβει πληροφορίες από τα κολέγια και τα πανεπιστήμια τους για όλα τα θέματα υγείας και για βασικά θέματα που απασχολούν τους φοιτητές όπως είναι η άσκηση, η διατροφή, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, καθώς και τη σεξουαλική υγεία.
Το διαδίκτυο στα Πανεπιστήμια
Η πανταχού παρουσία του διαδικτύου στις πανεπιστημιουπόλεις έχει δημιουργήσει ένα διαφορετικό περιβάλλον για τους φοιτητές. Τα περισσότερα πανεπιστήμια έχουν εργαστήρια με πρόσβαση στο internet, επιτρέποντας στους φοιτητές να είναι σε απευθείας σύνδεση για όσο διάστημα επιθυμούν. Οι ελεύθερες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που παρέχεται μέσω των πανεπιστημίων, και οι αίθουσες παροχής συνήθως είναι εξοπλισμένες με υψηλής ταχύτητας (ευρυζωνική) συνδέσεις.
Είναι σαφές ότι οι υπολογιστές και το διαδίκτυο αποτελούν μια σημαντική πτυχή της ζωής των φοιτητών, αλλά δεν είναι σαφές αν υπάρχουν ψυχολογικά ή κοινωνικά θέματα (π.χ., κατάθλιψη ή κοινωνικού άγχους) που συνδέονται με τη χρήση του διαδικτύου (Escoffery, Miner, Adame, Butler, Drph & Mendell , 2005). Επιπλέον, υπάρχει η ανησυχία ότι οι φοιτητές είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στον εθισμό στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, μελέτη στη Βρετανία έδειξε ότι για μερικούς φοιτητές η χρήση του διαδικτύου είχε επηρεάσει αρνητικά την ακαδημαϊκή και κοινωνική ζωή, καθώς και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις (Niemz, Griffiths & Banyard, 2005).
Για τους φοιτητές οι βασικές χρήσεις του διαδικτύου ήταν η αποστολή email σε φίλους, η εύρεση πληροφοριών για εργασίες, συνομιλία με φίλους και η επικοινωνία με την οικογένεια. Τα αγόρια χρησιμοποιούσαν κυρίως το διαδίκτυο για να στείλουν email, να μιλήσουν με φίλους, να ακούσουν και να κατεβάσουν μουσική και να βρουν βοήθεια για τα μαθήματα, ενώ τα κορίτσια για βοήθεια στα μαθήματα, email, συνομιλία με φίλους και επικοινωνία με την οικογένεια (Gordon, Juang & Syed, 2007).
Επηρεάζεται η χρήση του διαδικτύου από την οικογενειακή συνοχή;
Η χρήση του διαδικτύου επίσης σχετίζεται με την κατάθλιψη, το κοινωνικό άγχος και την οικογενειακή συνοχή. Με άλλα λόγια, το βασικότερο δεν είναι πόσο χρόνο ξοδεύει κανείς στο διαδίκτυο, αλλά το τι κάνει όταν είναι συνδεδεμένος (Gordon et al., 2007) . Πιο συγκεκριμένα, οι φοιτητές που προσπαθούσαν μέσω του διαδικτύου να διαχειριστούν διάφορα θέματα που τους απασχολούσαν, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν κατάθλιψη, μεγαλύτερο κοινωνικό άγχος ή μειωμένη σύνδεση με την οικογένεια, ενώ οι φοιτητές που πραγματοποίησαν δια ζώσης επικοινωνία για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων, ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν μεγαλύτερη κατάθλιψη, μεγαλύτερη κοινωνική ανησυχία, και μικρότερη οικογενειακή συνοχή, επειδή η κατάθλιψη και το κοινωνικό άγχος κάνουν τα άτομα να έχουν αρνητική εικόνα όσον αφορά την κοινωνική τους επάρκεια (Segrin & Flora, 2000, όπ. αναφ. στο Gordon et. al, 2007), ενώ το διαδίκτυο τους επιτρέπει να αλληλεπιδρούν χωρίς την πίεση που υπάρχει στη πρόσωπο-με-πρόσωπο αλληλεπίδραση (Caplan, 2003). Επιπροσθέτως, ανήσυχα ή αγχώδη άτομα μπορεί να προτιμούν το διαδίκτυο, λόγω της ανωνυμίας που προσφέρει και της μεγαλύτερης αίσθησης ελέγχου (Morahan -Martin & Schumacher, 2000. Postmes & Spears, 2002. Sheperd & Edelmann, 2005).
Επιπλέον, τα άτομα που βιώνουν μικρότερη οικογενειακή συνοχή, και επομένως δεν έχουν την απαραίτητη στήριξη της οικογένειας, πολλές φορές επιλέγουν να βασίζονται στο διαδίκτυο για να αντιμετωπίσουν προσωπικά προβλήματα. Με βάση τα παραπάνω, το διαδίκτυο δεν θα επηρεάσει τα άτομα στο να εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης, μεγαλύτερο κοινωνικό άγχος ή μικρότερη επαφή με την οικογένεια, αλλά τα πιο ευάλωτα άτομα μπορεί να βρίσκουν το διαδίκτυο ως μέσο διαφυγής για να αντιμετωπίσουν προσωπικά τους προβλήματα. Γνωρίζοντας το ότι οι φοιτητές αρκετές φορές στρέφονται στο διαδίκτυο για την αντιμετώπιση προβλημάτων τους, μπορούν οι σχολές να διαθέτουν ιστοσελίδα που θα εξηγούν στους φοιτητές τι μπορούν να κάνουν σε περίπτωση που αντιλαμβάνονται ότι αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία ψυχικής φύσεως (Gordon et al., 2007).
Βιβλιογραφικές Αναφορές
• Caplan, S. E. (2003). Preference for online social interaction: A theory of problematic
internet use and psychosocial well-being. Communication Research, 30(6), 625–648.
• Eccles, J., Templeton, J., Barber, B., Stone, M., (2003), Adolescence and emerging adulthood: The critical passage ways to adulthood, In: Well-being: Positive development across the life course: Lawrence Erlbaum Associates, 383- 406.
• Gordon, C. F., Juang, L. P., & Syed, M. (2007). College students’ Internet use and well-being: Beyond frequency of use. Journal of College Student Development, 48(6), 674-688.
• Lampe, C., Ellison, N., & Steinfield, C. (2007). A familiar face (book): Profile elements as signals in an online social network. Proceedings of the SIGCHI conference on human factors in computing systems. San Jose, CA (pp. 435−444). New York: ACM.
• Shaver, P., Furman, W., & Buhrmester, D. (1985). Transition to college: Network changes, social skills, and loneliness. In S. Duck & D. Perlman (Eds.), Understanding personal relationships: An interdisciplinary approach (pp. 193–219). London: Sage.
• Subrahmanyam, K., Reich, S. M., Waechter, N., Espinoza, G. (2008). Online and offline social networks: Use of social networking sites by emerging adults. Journal of Applied Developmental Psychology, 29, 420–433.
