Η μετάβαση στην ενηλικίωση είναι μία πολύπλευρη διαδικασία που απαιτεί την κατάλληλη προετοιμασία για να γίνει με όσο γίνεται πιο ομαλό τρόπο. Η περίοδος μετά την εφηβεία, δηλαδή η περίοδος 18-26 ετών, ονομάστηκε από τον Arnett (2000) «αναδυόμενη ενηλικίωση», καθώς συνδυάζει τη μεγαλύτερη αυτονομία και ανεξαρτησία της ενήλικης ζωής, χωρίς όμως τις τόσες πολλές ευθύνες των ενηλίκων. Κατά την περίοδο αυτή οι νέοι/ ες καλούνται να βρουν την ταυτότητα τους, να γνωρίσουν τα θέλω τους και τις επιλογές τους και να διαμορφώσουν το μέλλον τους. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο η μετάβαση αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αυτόνομη διαβίωση και την εργασιακή απασχόληση.
Η μετάβαση στην ενήλικη ζωή για τα άτομα με αναπηρία έχει επιπλέον προκλήσεις και εμπόδια που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Στο κομμάτι της αυτόνομης διαβίωσης, αρκετοί νέοι ξεκινούν τη διαδικασία του να φύγουν από την οικογενειακή εστία και να μείνουν μόνοι τους ή να δοκιμάσουν τη συγκατοίκηση. Τα άτομα με αναπηρία όμως, κάποιες φορές αναφέρουν πως ενώ επιθυμούν να διεκδικήσουν αυτή την ανεξαρτησία, έχουν ουσιαστικά αποδεχτεί την υπερπροστασία από την οικογένεια, γεγονός που οδηγεί σε μία στασιμότητα σε αυτόν τον τομέα. Από την άλλη, στο κομμάτι της εργασιακής απασχόλησης, οι ευκαιρίες για εργασία πολλές φορές είναι περιορισμένες και μάλιστα έρευνες δείχνουν πως σε αρκετές περιπτώσεις τα άτομα με αναπηρία δε φαίνεται να γνωρίζουν ποια είναι τα δικαιώματα τους όσον αφορά τα εργασιακά θέματα, αλλά ούτε και ποια είναι τα ενδιαφέροντα και οι δεξιότητες που χρειάζονται για την άσκηση ενός επαγγέλματος.
Οι επιπτώσεις μιας αποτυχημένης ή δύσκολης μετάβασης μπορεί να είναι αρκετές τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για ολόκληρη την οικογένεια, γι’ αυτό και αποτελεί σημαντικό λόγο ανησυχίας σε οικογένειες με παιδιά που βρίσκονται στη μετεφηβεία.
Μελέτη που έγινε στην Αυστραλία και αφορούσε νέους με σύνδρομο Down και άλλες αναπηρίες, έδειξε πως οι κύριες ανησυχίες των οικογενειών ατόμων με αναπηρία σχετίζονταν με την ικανότητα προσαρμογής του νέου ή της νέας στην ενήλικη ζωή, με το να θέσουν στόχους και να οδηγηθούν σε οικονομική και οικογενειακή ευημερία.
Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκαν τα παρακάτω θέματα:
Κύριες ανησυχίες των γονέων ήταν:
1. Η έναρξη κάποιου επαγγέλματος και η συμμετοχή στην κοινωνία
2. Η μετακόμιση και η εγκατάλειψη της οικογενειακής κατοικίας
3. Οι σχέσεις με τους συνομηλίκους
4. Οι δεξιότητες που ενισχύουν την επιτυχημένη καθημερινή λειτουργικότητα
5. Η συνέχιση και ενίσχυση των ακαδημαϊκών στόχων
6. Η ύπαρξη εποικοδομητικής αλληλεπίδρασης με την κοινότητα
7. Θέματα προσβασιμότητας και δυνατότητας μετακινήσεων
8. Ψυχολογική ευημερία
9. Ανεξαρτησία με παράλληλη πιθανή υποστήριξη
10. Διασφάλιση της σωματική υγείας και της ασφάλειας
11. Συντροφικές σχέσεις- δημιουργία οικογένειας
Ένα άλλο θέμα που αναφέρθηκε ως δυσκολία ήταν και η αδυναμία υπηρεσιών που προορίζονται για ενήλικες να προσαρμοστούν στις ανάγκες των νέων ατόμων με αναπηρία και να διευκολύνουν τις διαδικασίες, παρέχοντας την κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη. Ένας νέος με αναπηρία που μεταβαίνει στις υπηρεσίες για ενήλικες πλέον, μπορεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες, όπως για παράδειγμα το να δώσουν το ιατρικό τους ιστορικό σε έναν γιατρό ή ένα νοσοκομείο, ενώ η έλλειψη υποστήριξης μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον απογοήτευση και αποθάρρυνση.
Όσον αφορά προτάσεις για τη διευκόλυνση της μετάβασης στην ενήλικη ζωή, έρευνες κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τονίζουν τη σημασία του να ξεκινάει ο σχεδιασμός της μετάβασης περίπου 3 χρόνια πριν την ολοκλήρωση του σχολείου, έτσι ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος. Η έγκαιρη αυτή προετοιμασία και ο σχεδιασμός φάνηκε να είναι επιθυμία των γονέων, όπως επίσης θα ήταν χρήσιμη η ύπαρξη ενημερωτικού υλικού και η διοργάνωση εκδηλώσεων που θα δίνουν κατευθύνσεις και πληροφόρηση στις οικογένειες σχετικά με την ομαλή μετάβαση στην ενηλικίωση, αλλά και ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο οι γονείς θα μπορούν να εκφράζουν τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους.
