Πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδα στη Χίο
Από τις δεκάδες σπουδαίων κατορθωμάτων των Ελλήνων επαναστατών, σίγουρα ανάμεσα στα 3-4 σπουδαιότερα ήταν η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδα στη Χίος. Το καμάρι του Τουρκικού στόλου βυθίστηκε από τον πυρπολητή Κανάρη που έτσι πήρε εκδίκηση για τη Σφαγή της Χίου. Σκοτώθηκαν 2.000 Οθωμανοί ναυτικοί και αξιωματικοί, μεταξύ των οποίων και ο ναύαρχος Καρά Αλής.
Ο Ψαριανός Κωνσταντίνος Κανάρης ( 1793 – 1877) ήταν μια σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών (1844, 1848-49, 1864, 1864-65 και 1877. Ήταν ο μόνος πρωθυπουργός που επί των ημερών του η Βουλή ψήφισε ή αναθεώρησε το Σύνταγμα της Ελλάδας δυο φορές, το 1844 και το 1864.
Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί. Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και του Ανδρέα Πιπίνου. Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ήταν μια πολύ «σκοτεινή» νύχτα χωρίς φεγγάρι, και αφετέρου, στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι κι έτσι τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή. Η φωτιά απ’ το μπουρλότο του πυροπολικού του Κανάρη μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να απομακρυνθούν απ’ αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε. Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε να την καταστρέψει. Της προκάλεσε όμως αρκετές ζημιές.
Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα γεγονότα του κατά θάλασσαν αγώνα, έκανε δε πολύ μεγάλη εντύπωση στην Ευρώπη. Χρησιμοποιώντας σημερινή ορολογία, θα λέγαμε ότι βοήθησε επικοινωνιακά πολύ την Επανάσταση. Τόσο μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων όσο και μεταξύ των Ευρωπαίων, ο Κανάρης πλέον ήταν ήρωας.
