Αυτά που σκέφτηκε, οργάνωσε και τελικά έκανε η περίφημη Ιταλίδα παιδαγωγός Μαρία Μοντεσσόρι (1870 – 1952) ήταν έξω από κάθε φαντασία ακόμα και στα μέσα του 19ου αιώνα.
Παιδαγωγός, φιλόσοφος και γιατρός, γνωστή για τα γραπτά της στην επιστημονική παιδαγωγική και για την φιλοσοφία της εκπαίδευσης που φέρει το όνομά της, το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα, ή «μοντεσσοριανή μέθοδος», το οποίο αποτέλεσε πρωτοπορία για την εποχή του και εξακολουθεί να εφαρμόζεται ακόμα και σήμερα σε αρκετά σχολεία, τα επονομαζόμενα «μοντεσσοριανά σχολεία». Το τεράστιο έργο της δεν συνοψίζεται σε ένα άρθρο.
Σε νεαρή ηλικία, η Μοντεσσόρι κατέρριψε τις φυλετικές προσδοκίες όταν εγγράφηκε σε μια τεχνική σχολή μόνο για αγόρια για να γίνει μηχανικός. Σύντομα άλλαξε γνώμη και ξεκίνησε σπουδές στην ιατρική σχολή στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, από όπου αποφοίτησε με τιμητικές διακρίσεις το 1896. Ήταν ανύπαντρη μητέρα. Η εκπαιδευτική της μέθοδος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα σε πολλά δημόσια και ιδιωτικά σχολεία σε όλο τον κόσμο.
Στη Ρώμη, η Μαρία Μοντεσσόρι ιδρύει το 1906 το πρώτο της σχολείο, «Το σπίτι των παιδιών», στα ιταλικά «Casa dei Bambini».
Το πρώτο της κέντρο ημερήσιας φροντίδας για τα παιδιά της εργατικής τάξης. Δέχεται μαθητές και μαθήτριες από 3 έως 6 χρονών. H Μοντεσσόρι δημιούργησε ένα πακέτο του ιδανικού προτύπου εκπαίδευσης, γεγονός πολύ πρωτοποριακό για την εποχή της. Οι κύριοι πυλώνες της μοντεσσοριανής αγωγής είναι: ο σεβασμός προς το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού μέσω της παρατήρησης και της προσαρμογής, η προσοχή της ευαίσθητης περιόδου για την ανάπτυξη των εκάστοτε δεξιοτήτων, η ανεξαρτησία και η ελευθερία κινήσεων του παιδιού, καθώς σύμφωνα με την Μοντεσσόρι το παιδί μαθαίνει χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του, ως προς ένα καλά οργανωμένο περιβάλλον. Επιπλέον, η μοντεσσοριανή αγωγή δίνει μεγάλη έμφαση σε δραστηριότητες καθημερινού τύπου.
☛ Ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού είναι η πρώτη αρχή της μεθόδου, και έπειτα η ελευθερία που θα βγει από την πειθαρχία.
Άλλες αρχές της μοντεσσοριανής μεθόδου είναι:
1. Η εσωτερική και εξωτερική τάξη στη συγκρότηση του ανθρώπου.
2. Ο σεβασμός στο έμψυχο και άψυχο περιβάλλον.
3. Η ατομική προσπάθεια αλλά και η καλή συνεργασία με τον κόσμο του περιβάλλοντος.
4. Η μάθηση μέσω της έρευνας που θα δώσει τη χαρά για τη δουλειά και την ικανοποίηση για το αποτέλεσμα. Η παντοειδής άσκηση για την απόκτηση δυνατοτήτων.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας στην Ιταλία από το καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι, η Μοντεσσόρι εξορίστηκε στην Ισπανία.
