Θολό το τοπίο στην Ειδική Αγωγή, καθώς οι προσλήψεις γίνονται σε διαφορετικές φάσεις, παρά το γεγονός ότι τα αιτήματα για παράλληλη στήριξη γίνονται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς.
Γράφει η Ελπίδα Οικονομίδη (eoikonomidi@e-typos.com)
◾️ Υπερτριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια
◾️ Αλλαγές σχεδιάζει του Υπουργείο
Προβληματισμό και συζητήσεις για αλλαγές έχουν φέρει στο υπουργείο Παιδείας τα τελευταία στοιχεία για τα αιτήματα παράλληλης στήριξης μαθητών στα σχολεία. Με πάνω από 4.500 αιτήματα σε σχέση με πέρσι και υπερτριπλασιασμό του αριθμού τους μέσα σε εννέα χρόνια, ο θεσμός ο οποίος έχει αξιοποιηθεί από τους γονείς φαίνεται ότι έχει φτάσει στα όριά του το σύστημα προσλήψεων στην εκπαίδευση.
Φέτος πάνω από 19.000 εγκρίσεις έγιναν για παράλληλη στήριξη.
Με τις ανάγκες να πολλαπλασιάζονται κάθε χρόνο, η προσπάθεια των γονέων να παρέχουν μαθησιακή στήριξη στα παιδιά τους έχει εξελιχθεί σε «Γολγοθά», καθώς δεν γνωρίζουν, ακόμα και έναν μήνα μετά την έναρξη των σχολικών μαθημάτων, αν το παιδί τους θα έχει κάποιον εκπαιδευτικό για παράλληλη στήριξη. Και αυτό γιατί οι προσλήψεις γίνονται σε διαφορετικές φάσεις, παρά το γεγονός ότι τα αιτήματα γίνονται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς.
Οι σχετικοί πίνακες των εκπαιδευτικών εξαντλούνται γρήγορα, καθώς η προσφορά εξειδικευμένου δυναμικού δεν μπορεί να καλύψει την αυξημένη ζήτηση και οι καταγγελίες για αιτήματα που δεν καλύπτονται πληθαίνουν με τα χρόνια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας συζητάει αλλαγές σε ένα θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο. Το πολιτικό κόστος μιας «σκληρής» απόφασης, που συμβαδίζει με τον περιορισμένο αριθμό πιστώσεων, αλλά και το γεγονός ότι ακόμα και σε διεθνές επίπεδο τα εκπαιδευτικά συστήματα ακόμα αναζητούν τη χρυσή τομή για τη διαχείριση παιδιών με ειδικές μαθησιακές ανάγκες κρατούσαν εγκλωβισμένες τις πρωτοβουλίες σε επίπεδο συζητήσεων και όχι πράξεων.
Εκτόξευση…
Ο θεσμός της παράλληλης στήριξης είναι μια σχετικά πρόσφατη πρωτοβουλία στα ελληνικά δεδομένα της εκπαίδευσης. Το σχολικό έτος 2015-2016 τα αιτήματα δεν ξεπερνούσαν τα 5.000, ενώ τώρα έχουν υπερτριπλασιαστεί. Η παράλληλη στήριξη προβλέπει την παρουσία ενός εκπαιδευτικού στην τάξη για ένα παιδί με αυτισμό ή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Στόχος της είναι η καλύτερη ένταξη του μαθητή στο σχολικό περιβάλλον, με τους ειδικούς να σημειώνουν ότι συνήθως αυτοί οι μαθητές δεν αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλο πρόβλημα με τα μαθήματα (σ.σ.: πολλοί από αυτούς έχουν υψηλό IQ) αλλά στις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται τα τελευταία χρόνια αύξηση των διαγνώσεων παιδιών με αυτισμό, εξαιτίας της ευαισθητοποίησης των γονέων αλλά και της ανάπτυξης από την πλευρά της επιστήμης των κατάλληλων ψυχομετρικών εργαλείων για τον έγκαιρο εντοπισμό του. Η αύξηση των αιτημάτων και συνεπακόλουθα των εγκρίσεων στην Ελλάδα της παράλληλης στήριξης συνδέονται με αυτήν τη διεθνή τάση. Όλο και περισσότεροι γονείς ενημερώνονται για τη δυνατότητα που τους παρέχει ο θεσμός και είναι πολύ πιο προσεκτικοί και παρατηρητικοί για πρόωρες ενδείξεις που μπορεί να υποδηλώνουν ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια μαθησιακή ανάγκη.
Στρεβλώσεις
Όπως αναφέρουν σύμβουλοι Εκπαίδευσης στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, ο θεσμός, αν και βοηθητικός, ίσως να έχει χάσει τον στόχο του. «Υπάρχουν παιδιά τα οποία μέχρι τη Β’ Λυκείου έχουν παράλληλη στήριξη. Αυτό σημαίνει ότι δεν πετύχαμε να κάνουμε μέρος της σχολικής κοινότητας το παιδί. Ο στόχος είναι το παιδί σε μικρή ηλικία να καταφέρει, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης αλλά και με τον εκπαιδευτικό της τάξης, να αποκτήσει μια ρουτίνα σε κάποιες κοινωνικές συμπεριφορές και να έρθει σε επαφή με την υπόλοιπη σχολική κοινότητα. Να βρει τα πατήματά του, ώστε να συνεχίσει μόνο του κάποια στιγμή», αναφέρει σύμβουλος Εκπαίδευσης με πολλά χρόνια εμπειρίας.
Τα αιτήματα για έγκριση έρχονται στο υπουργείο Παιδείας από τον μοναδικό φορέα διάγνωσης, τα ΚΕΔΑΣΥ. «Είμαστε αυτοί που ερχόμαστε σε επαφή με τους γονείς. Βλέπουμε ανθρώπους που αγωνιούν, που φοβούνται για το παιδί τους, ανθρώπους που δεν έχουν χρήματα να καλύψουν μόνοι τους με ιδιωτική στήριξη τις ανάγκες του παιδιού τους. Το πλαίσιο είναι ευρύ και, εφόσον μας φέρνουν χαρτί παιδοψυχολόγου, ο οποίος επιβεβαιώνει ότι ο μαθητής έχει αυτισμό ή ΔΕΠΥ, εμείς προωθούμε το αίτημα για παράλληλη στήριξη. Οι ελλείψεις έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πάντα πιστώσεις για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες», εξηγεί μέλος της επιστημονικής επιτροπής των ΚΕΔΑΣΥ στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.
Ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, επέλεξε να ανοίξει το τεράστιο θέμα της Ειδικής Αγωγής από τις προγραμματικές δηλώσεις του. Δεσμεύτηκε για ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα εστιάζει στην έγκαιρη διάγνωση από μικρή ηλικία και εξήγγειλε το τέλος του κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων στους παιδικούς σταθμούς. Η ηλικία 0 έως 4 ετών κρίθηκε σημαντική, ώστε να εντοπίζονται τα πρόωρα σημάδια, με κύκλους του υπουργείου Παιδείας να αναφέρουν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ότι η έγκαιρη παρέμβαση της Πολιτείας αποτελεί «επένδυση» για την εκπαίδευση, καθώς έχει παρατηρηθεί τεράστια βελτίωση στις μαθησιακές ανάγκες ενός μαθητή αν αυτό γίνει σε μικρή ηλικία, 2-3 ετών, γι’ αυτό και έχει εξαγγελθεί η υπαγωγή της Προσχολικής Αγωγής στο υπουργείο Παιδείας.
Η πολιτική ηγεσία βρίσκεται σε στάδιο διάρθρωσης του βασικού κορμού των παραπάνω εξαγγελιών με στόχο να δημιουργήσει ένα δομημένο πλαίσιο στην Ειδική Αγωγή και με γνώμονα την άμεση παρέμβαση, με πιθανές αλλαγές και στη διαρθρωτική δομή του ΚΕΔΑΣΥ, χωρίς ακόμα να έχει «κλειδώσει» το νέο μοντέλο.
Οι Αριθμοί
🔺 Πάνω από 19.000 εγκρίσεις για το σχολικό έτος 2023-2024
🔺 4.807 εγκρίσεις το σχολικό έτος 2015-2016
🔺 Ήδη από το 2020 είχε εντοπιστεί το πρόβλημα της έκρηξης των αιτήσεων, με 125% αύξηση το διάστημα 2015 με 2020
🔺 71 ΚΕΔΑΣΥ σε όλη τη χώρα
🔺 41.132 προσλήψεις εκπαιδευτικών έχουν γίνει στα σχολεία για το σχολικό έτος 2023-2024
Τι συμβαίνει στο εξωτερικό
Μια Ματιά στον τρόπο αντιμετώπισης της Ειδικής Αγωγής σε χώρες του εξωτερικού, ακόμα και σε αυτές που φημίζονται για την εκπαιδευτική τους πολιτική, όπως η Φινλανδία, δείχνει την αμηχανία αλλά και τον διαρκή πειραματισμό των εκπαιδευτικών συστημάτων να ανταποκριθούν στις ανάγκες. Η συμπερίληψη, η ένταξη όλων των παιδιών με ειδικές ανάγκες στο ίδιο σχολικό περιβάλλον, έχει αποδειχθεί προβληματική σε κάποιες περιπτώσεις, αν εφαρμόζεται χωρίς όρους. Παρ’ όλα αυτά, η έννοια της συμπερίληψης παραμένει η επικρατέστερη.
Η Γαλλία βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο, κατά το οποίο εξετάζει τρόπους, ώστε να εδραιώσει το συμπεριληπτικό σχολείο.
Η Πορτογαλία έχει προχωρήσει στη δημιουργία ενταξιακών σχολείων στις οποίες εργάζονται ομάδες ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και νοσηλευτών που παρεμβαίνουν για όσους μαθητές χρειάζονται στήριξη.
Στη Γερμανία, ο ιδιωτικός τομέας συνεργάζεται με τον δημόσιο, ώστε να παρέχεται η απαραίτητη στήριξη στα παιδιά.
Στη Νορβηγία και τη Φινλανδία το ανοιχτό σχολείο για όλους ήδη λειτουργεί εστιάζοντας στην πολιτική της συμπερίληψης φιλοξενώντας κάποιες φορές ακόμα και βαριές περιπτώσεις μαθητών.
Στα σχολεία γίνονται ακόμα και εργοθεραπείες όπου κριθεί απαραίτητο. Σε κάποια σχολεία υπάρχουν βοηθοί, που συνεργάζονται με τον δάσκαλο, ενώ σε κάποιες χώρες τα ειδικά σχολεία είναι περιορισμένα και περιλαμβάνουν μόνο βαριές περιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση, παρατηρούνται αρκετά πισωγυρίσματα, ώστε να βρεθεί το καταλληλότερο πλαίσιο. Οι διεθνείς πρακτικές αποτελούν πυξίδα στον σχεδίασμά του υπουργείου Παιδείας, η προσαρμογή όμως στα ελληνικά δεδομένα είναι ένα στοίχημα.
Η Ελλάδα δεν έχει μεγάλες σχολικές μονάδες, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Πορτογαλίας, και η γεωμορφολογία της δυσκολεύει μία εφαρμογή «φασόν» χωρίς προσαρμογές. Στην περιφέρεια και σε απομακρυσμένες περιοχές, ο πήχης δυσκολίας ανεβαίνει.
Πηγή: Εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”
