3 Απριλίου 1990- Η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στην Ελλάδα

Γεώργιος Τόλης : Ο πρωτοπόρος

Το 1990 ήταν μια χρυσή χρονιά στην ιστορία της καρδιοχειρουργικής στην Ελλάδα, με το ξεκίνημα των μεταμοσχεύσεων καρδιάς στη χώρα μας. Η πρώτη μεταμόσχευση έγινε από τον Γιώργο Τόλη στο Υγεία, στις 3 Απριλίου 1990, και η δεύτερη από τον Χρήστο Λόλα στον Ευαγγελισμό, στις 15 Αυγούστου.

Στις 3 Απριλίου του 1990, η καρδιά της 40χρονης «εγκεφαλικά νεκρής» Κοραλίας Αργείτη «χτύπησε» στο στήθος ενός 63χρονου ασθενούς, του Γιώργου Καρεφύλη , του πρώτου ασθενή στον οποίο μεταμοσχεύτηκε καρδιά .

Ο Καρεφύλης «έζησε» 2 ολόκληρες ημέρες με την καρδιά της Κοραλίας. Ήταν η αρχή, για την Ελλάδα, 23 χρόνια μετά την πρώτη «επαναστατική» μεταμόσχευση από τον Κρίστιαν ΜΝπαρναρντ, στις 3 Δεκεμβρίου 1967,χαράματα στο Κέιπ Τάουν, της καρδιάς της 25χρονης Ντενίζ Ντάρβαλ , θύματος αυτοκινητικού δυστυχήματος, στον 53χρονο Λούις Βασκάνσκι . Ο Βασκάνσκι είχε ζήσει 18 μέρες με «δανεική» καρδιά και πέθανε από πνευμονία.

Σε συνέντευξη που είχε δώσει ο κ. Τόλης στον Στέφανο Νικήτα του news247.gr, είχε πει:

” Ήταν Κυριακή 1η Απριλίου όταν στην Μ.Ε.Θ του «Υγεία» ήταν εγκεφαλικά νεκρή η σαραντάχρονη Κοραλία Αργείτη. Ρώτησα αν στο νοσοκομείο υπήρχε πιθανός υποψήφιος για μεταμόσχευση με ομάδα αίματος (Α+). Υπήρχε κάποιος που ωστόσο είχε ομάδα αίματος (Ο+), ένας 63χρονος άνδρας ο οποίος λόγω εκτεταμένου πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου, είχε εμφανίσει αιφνιδίως σοβαρή επιδείνωση και κινδύνευε να πεθάνει..

“Την επομένη ημέρα μου τηλεφώνησε στο σπίτι μου στις έξι το απόγευμα ο Νανάς και με ρώτησε εάν υπάρχει η εγκεφαλικά νεκρή γυναίκα για την οποία τον είχα ενημερώσει πριν 24 ώρες. Όταν του είπα ότι εξακολουθούμε να την διατηρούμε σε καλή κατάσταση με ρώτησε αν θα συγκατετίθεντο οι συγγενείς της να γίνει δότρια, γιατί υπήρχε ένας 63χρονος άνδρας ο οποίος λόγω εκτεταμένου πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου, είχε εμφανίσει αιφνιδίως σοβαρή επιδείνωση και κινδύνευε να πεθάνει. Οι γονείς της Κοραλίας αρχικά δεν επέτρεπαν την αφαίρεση των οργάνων της κόρης τους. Αργότερα η οικογένειά της άλλαξε γνώμη και το επέτρεψαν. Ήταν έξι το απόγευμα όταν μεταφέραμε τον Γιώργο Καρεφύλλη στο χειρουργείο για την μεταμόσχευση. Ήταν εννέα και μισή όταν τελειώσαμε την εγχείρηση. Αλλά υπήρξαν επιπλοκές . Κάναμε επανειλημμένες προσπάθειες για ν’ αποσυνδέσουμε τον ασθενή από το σύστημα εξωσωματικής κυκλοφορίας αλλά δε το κατορθώσαμε, λόγω διατάσεως και αδυναμίας της δεξιάς κοιλίας του μοσχεύματος να υπερνικήσει τις υψηλές πνευμονικές αντιστάσεις (λόγω πνευμονικού οιδήματος) του ασθενούς. Τις μεταμεσημβρινές ώρες εκδηλώθηκε προοδευτική επιδείνωση της λειτουργίας του μοσχεύματος που δεν ανταποκρινόταν πια στην αύξηση της μηχανικής βοήθειας, αλλά ούτε και στην φαρμακευτική αγωγή. Παρά τις προσπάθειες μας, ο ασθενής κατέληξε 48 ώρες μετά τη μεταμόσχευση. Χάσαμε την πρώτη μάχη σ’ έναν αγώνα που ουδείς μέχρι τότε είχε τολμήσει να ξεκινήσει στην πατρίδα μας. Οι Έλληνες καρδιοπαθείς που ζουν με ξένη καρδιά οφείλουν ευχαριστίες στην οικογένεια της Κοραλίας Αργείτη και στον πρωτομάρτυρα του είδους τον Γιώργο Καρεφύλλη. Ο πάγος έσπασε. Έγινε η αρχή.”

Ο καρδιοχειρουργός Γιώργος Τόλης γεννήθηκε στο Μαλακάτσι Καλαμπάκας το 1935 από γονείς φτωχούς εστιάτορες. Έκανε τις Γυμνασιακές του σπουδές στα Τρίκαλα (1948-1954) και τις Ιατρικές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1954-1960). Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία (1961-1963) και το 1964 πήγε στην Αμερική, όπου έμεινε 7 ^1/2 χρόνια. Εκεί εκπαιδεύτηκε στην Γενική Χειρουργική και στην Καρδιοχειρουργική (Northwestern University, Chicago). Επέστρεψε στην Αθήνα το Νοέμβριο 1971. Επί 13 χρόνια (1971-1984) εργάσθηκε ως καρδιοχειρουργός στο θεραπευτήριο “Ο Ευαγγελισμός”, όπου την 8-12-1971 έκανε την πρώτη εγχείρηση μπαϊ-πας στην Ελλάδα. Τερμάτισε την ιατρική του σταδιοδρομία στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, στο τέλος του 1997.

Η ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τον έχει αναγορεύσει Διδάκτορα (1971) και Επίκουρο Καθηγητή (Υφηγητή) της Χειρουργικής (1986). Νυμφευμένος με τη φαρμακοποιό Έφη Παπαποστόλου, απέκτησε τρία παιδιά: τον Αθανάσιο (γεν. 1968), τον Γεώργιο (γεν. 1969) και την Τίνα (γεν. 1975)

Ως καρδιοχειρουργός, ο Τόλης πραγματοποίησε χιλιάδες επεμβάσεις. Το 1997, ο Τόλης έπαυσε να χειρουργεί και να ασκεί την Ιατρική. Έχει εκφραστεί εναντίον του δημοσίου Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), κρίνοντάς το δυσκίνητο και γραφειοκρατικό. Έχει επίσης εκφραστεί εναντίον της παροχής υπηρεσιών Υγείας με στόχο το οικονομικό κέρδος.
Όταν, πολλά χρόνια μετά την αποχώρησή του από την ενεργό υπηρεσία, ρωτήθηκε:

“Πώς είναι η ζωή μακριά από τα χειρουργεία;”,

Απάντησε: “Μα, χειρουργώ ακόμα. Κάθε βράδυ, στον ύπνο μου. Ποτέ δεν έπαψα να συνομιλώ με ασθενείς στη φαντασία μου. Μιλάω συχνά και με το γιο μου που είναι καρδιοχειρουργός στη Βοστώνη και έτσι νιώθω ότι είμαι ακόμα ενεργός”.