Ο Κλαούζιους ήταν ένας σπουδαίος επιστήμονας που η μεγάλη αξία του είναι αντιστρόφως ανάλογη με την —συγκριτικά— μικρή φήμη του. Με δυο λόγια, θεωρείται ο θεμελιωτής της θερμοδυναμικής, ενώ όρισε την εντροπία και διετύπωσε τον Πρώτο και τον Δεύτερο Νόμο της Θερμοδυναμικής.
Δύσκολες λέξεις, δύσκολες έννοιες. Ίσως γι’ αυτό ο Κλαούζιους έμεινε στην Ιστορία ΜΟΝΟ στα κεφάλαια της Θερμοδυναμικής και δεν απέκτησε φήμη ανάλογη του «εγκεφάλου» του. Ας προσπαθήσουμε -αν και δεν είναι καθόλου εύκολο- να τις αποκωδικοποιήσουμε : εντροπία είναι η έννοια μέσω της οποίας μετράται η αταξία, της οποίας η μέγιστη τιμή αντικατοπτρίζει την πλήρη αποδιοργάνωση και ισοδυναμεί με την παύση της ζωής. Το 1865, ο Κλαούζιους εισήγαγε μια επαναστατική τότε έννοια στη Θερμοδυναμική, την έννοια της εντροπίας, διατυπώνοντας την άποψη ότι «Η ενέργεια ενός κλειστού συστήματος μπορεί ποσοτικά να διατηρείται αλλά ποιοτικά υποβαθμίζεται. Με βάση αυτή τη διαπίστωση, ο Κλαούζιους διετύπωσε ξανά τους δύο νόμους της Θερμοδυναμικής:
- Η ενέργεια στο Σύμπαν παραμένει σταθερή.
- Η εντροπία στο Σύμπαν τείνει σε ένα μέγιστο
Ήδη από το 1850 ο Κλαούζιους είχε αναπτύξει ορισμένες από τις περί θερμότητας θεωρίες του. Το 1850 συνέγραψε και παρουσίασε στο Βερολίνο τη μελέτη του Περί της κινητηρίου δυνάμεως της Θερμότητος. Στη μελέτη αυτή εμπεριέχεται η αρχική διατύπωση του Δεύτερου νόμου της θερμοδυναμικής. Ο Κλαούζιους ήταν ο πρώτος που διατύπωσε το αξίωμα «δεν είναι δυνατή η αυθόρμητη μεταφορά θερμότητας από ένα σώμα χαμηλής θερμοκρασίας σε ένα σώμα υψηλής θερμοκρασίας».
Κάτι ευκολότερο: Στη θερμοδυναμική, εντροπία είναι η έννοια μέσω της οποίας μετράται η αταξία, της οποίας η μέγιστη τιμή αντικατοπτρίζει την πλήρη αποδιοργάνωση (ομογενοποίηση των πάντων) και ισοδυναμεί με την παύση της ζωής. Σε μια τέτοια κατάσταση δεν υπάρχει καμία διαδικασία και δε βρίσκεται κρυμμένη κανενός είδους πληροφορία που να επιτρέπει τη ζωή, αν με κάποιο τρόπο γίνει εκ νέου παροχή μόνο ενέργειας.
Συμπέρασμα (υπεραπλουστευμένο): Εντροπία είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του σύμπαντος και ακολουθεί το βέλος του χρόνου. Όσο περνάει ο χρόνος, το σύμπαν βυθίζεται στην αταξία. Τείνει να αποκτήσει μια ομοιογένεια και μια ακινησία. Σύμφωνα με την θεωρία του Big Bang, το σύμπαν αρχικά ήταν συγκεντρωμένο σε ένα σημείο και ήταν αναβαθμισμένο ενεργειακά (χαμηλή εντροπία). Μετά την έκρηξη, το σύμπαν άρχισε να σκορπίζει, να γίνεται πιο ομοιογενές και να υποβαθμίζεται ενεργειακά. Όσο περνάει ο χρόνος, η εντροπία (αταξία) αυξάνεται!
Το συμπέρασμα είναι πως στο πολύ, πολύ, ΠΟΛΥ μακρινό μέλλον, όλοι οι αστέρες θα έχουν χρησιμοποιήσει τα καύσιμά τους, όλοι οι γαλαξίες θα έχουν ακτινοβολήσει τη θερμότητά τους, όλες οι μαύρες τρύπες θα έχουν εξατμιστεί και το σύμπαν θα φτάσει σε μια βαρετή κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας και μέγιστης εντροπίας. Δε θα υπάρχει μεταφορά και μετατροπή ενέργειας και ως εκ τούτου δε θα υπάρχει ζωή. Το σύμπαν θα φτάσει σε ένα σκοτεινό, θλιβερό, θερμικό θάνατο.
Επιμύθιο: Σαν έννοια και σαν ένα μέγεθος της Φυσικής η εντροπία έχει κατηγορηθεί ότι θα προκαλέσει τον θάνατο του Σύμπαντος, αλλά και έχει υμνηθεί σαν δημιουργός της ζωής.
